Dat hebben de ministers van Buitenlandse Zaken de afgelopen twee dagen afgesproken tijdens een speciaal beraad in een klooster in Neuburg, aan de rand van Wenen. Half juni vergaderen in Brussel de regeringsleiders. Die zullen de uitgezette lijnen bekrachtigen.De Nederlandse bewindsman Bot heeft in het conclaaf met zijn collega’s herhaald dat Den Haag in ieder geval de beoogde constitutie niet een tweede keer zal voorleggen aan de bevolking. „Je mag van een schoolmeester niet vragen dat hij een klas een examen laat overdoen”, lichtte hij toe.

Sinds het nee bij de referenda in Frankrijk en Nederland, deze week precies een jaar geleden, heerst er diepe verdeeldheid over hoe verder met de afgewezen plannen. De zogeheten reflectieperiode die na het negatieve oordeel werd ingelast, leverde tot dusver geen oplossing op om uit de impasse te geraken. Daarom kondigen de ministers nu officieel een verlenging van die bezinningsfase aan.

Zij opperen om vanaf zomer 2007, nadat de Fransen een nieuwe president en de Nederlanders een nieuw parlement hebben gekozen, tot de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2009 overleg te voeren dat moet uitmonden in een tekst voor alsnog een toekomstig verdrag. De aanpassingen daarin zullen vooral erop gericht zijn dat de EU na de expansie tot op binnen afzienbare termijn 27 leden soepel en slagvaardig kan opereren.

Of het concept weer de naam grondwet krijgt, is de vraag. Minister Bot acht het niet raadzaam die aanduiding te hanteren, maar bijvoorbeeld voorzitter Barroso van de Europese Commissie voelt er op dit moment weinig voor dat begrip terzijde te schuiven. Het brengt volgens hem namelijk goed tot uitdrukking wat de Unie gezamenlijk nastreeft.

Over de inhoud van het te vervaardigen document bestaat voorlopig grote onenigheid. Er wachten dan ook ongetwijfeld moeizame onderhandelingen. De vijftien landen die de grondwet inmiddels hebben goedgekeurd, pleiten ervoor zo veel mogelijk aspecten daaruit een plaats te geven in een nieuwe versie. Regeringen met een eurosceptische inslag, zoals die van het Verenigd Koninkrijk, Polen en Tsjechië, zijn daarentegen voorstander van een sterk afgeslankte opzet, met alleen wijzigingen binnen de organisatie die nodig zijn om de Unie in uitgebreide samenstelling bestuurbaar te houden.

Duitsland speelt in dit geheel een belangrijke rol. Bondskanselier Merkel treedt in de eerste helft van 2007 op als voorzitter van de EU. Zij zal naar verwachting in die hoedanigheid initiatieven ontplooien ten aanzien van het op te stellen verdrag.

Minister Steinmeier erkende in Wenen dat de huidige variant geen kans heeft te worden ingevoerd. „We moeten de opinie van onze Franse en Nederlandse vrienden respecteren”, verklaarde hij. Tot nu toe opteerde de regering in Berlijn voor het onverkort handhaven van het bestaande ontwerp. Steinmeier benadrukte overigens wel dat hij aan „de politieke inhoud” ervan niet wenst te morrelen.

De EU wil zolang er geen voortgang valt te boeken op het vlak van de institutionele hervormingen het draagvlak onder het publiek voor de Europese samenwerking versterken, via concrete maatregelen die de mensen als positief en nuttig ervaren. Daarbij gaan de gedachten onder andere uit naar zichtbare verbeteringen in de strijd tegen het terrorisme en de georganiseerde misdaad en naar het creëren van meer banen. „We moeten de burgers een signaal geven dat de EU er wel degelijk toe doet”, zei Bot hierover in Wenen. „Uit onderzoeken blijkt dat een flink deel van de Nederlanders denkt zonder de EU beter af te zijn. Dat is een foute ontwikkeling. Als je het als land in je eentje moet opnemen tegen kolossen zoals China en India, kun je het wel vergeten”, aldus de bewindsman.