Dit zei ds. L. J. Geluk zaterdag in de Grote Kerk te Vianen. Daar had de jaarlijkse conferentie plaats van de Vrienden van dr. H. F. Kohlbrugge. Dit jaar was gekozen voor deze locatie omdat Kohlbrugge hier 150 jaar geleden voor het eerst op een hervormde kansel stond.Ds. Geluk memoreerde hoe Kohlbrugge aan alle kanten werd tegengewerkt. Als proponent werd hij uitgeworpen uit de Hersteld Evangelisch-Lutherse Gemeente. De Utrechtse hervormde kerkenraad weigerde hem op te nemen als lid. „Men walgt van de laffe vroomheid van de Utrechtse kerkenraad”, aldus ds. Geluk.

Uiteindelijk werd Kohlbrugge predikant in Niederländisch Reformierte Gemeinde in Elberfeld. Toen hij ongeveer tien jaar in deze gemeente stond, wist zijn schoondochter uit Vianen het voor elkaar te krijgen dat haar predikant, ds. G. van Duyl, zijn kansel afstond aan de prediker uit Elberfeld.

Ds. Geluk merkte op dat het leven van deze „begenadigde prediker” rijk aan beproevingen is geweest. Hij stelde vervolgens de vraag hoe het geweest zou zijn wanneer deze beproevingen hem onthouden waren. „Zou zijn leven dan even vruchtbaar zijn geweest?”

Deze vraag is niet te beantwoorden, stelde hij. „Laten we ermee volstaan te belijden dat de Heere weet wat Hij Zijn kinderen doet als Hij hen wonderlijk leidt, door alle valsheid en onrecht van vijanden heen.”

Hij besloot zijn lezing met het trekken van een lijn naar het heden. „In de levensweg van Kohlbrugge zien we de kerk in haar ambtelijk besturen. Soms doet het denken aan de wijze waarop in de laatste decennia de Nederlandse Kerk der Hervorming werd geleid. Dat is kerkontbindend geweest, ondanks alle smeekbeden. Evenals in de negentiende eeuw gaan de verantwoordelijken zonder ware droefheid en schaamte door. Met als het gevolg dat de kerkelijke toestand in Nederland nu droeviger is dan in Kohlbrugges dagen.”

In de middagbijeenkomst refereerde dr. H. Klink over het onderwerp ”Europa en de islam, vroeger en nu”. De predikant uit Hoornaar stelde dat de islam, met name het islamitisch fundamentalisme, in de wereld steeds meer als een probleem ervaren wordt.

Hij schetste de verschillende conflicten die in de voorgaande eeuwen plaatsvonden. In de loop van de geschiedenis kwamen verschillende culturen, waaronder de islam, in aanraking met de expansiedrang van de westerse wereld. Deze ontmoeting en confrontatie leidde tot grote veranderingen in de starre en immobiele wereld van de niet-westerse volkeren, beschavingen die honderden jaren zichzelf waren gebleven en in zichzelf waren gekeerd. Dit leidde tot een geweldige schok.

Dr. Klink wees op de opkomst van het moslimfundamentalisme, met daaraan gekoppeld het terrorisme. Dit fundamentalisme grijpt terug op de patriarchale tijd van de islam, stelde hij.

De islam kent geen scheiding kent tussen religie en staat; de Koran en de sharia kennen wel de geloofsgemeenschap. De islam is een wettische godsdienst, aldus dr. Klink, met in het verlengde daarvan een beloning die zeer materialistisch van aard is.

„Zorg vervult ons voor de toekomst. Waar loopt dit op uit? Er is maar één godsdienst die bij machte is antwoord te geven op de vraag naar de geschiedenis: het christelijk geloof. Dat is als de ark van Noach. Voor eenieder die gelooft, of hij nu uit het Westen komt of uit het Midden-Oosten.”