Mag een man die ten gevolge van een ongeluk alleen zijn lippen kan bewegen en te kennen heeft gegeven dat hij wil sterven, euthanasie worden geweigerd? Dat lijkt de inzet te worden van de opnieuw aangezwengelde discussie in Spanje over euthanasie. De man om wie het allemaal gaat is Jorge Leon Escudero uit Valladolid. Hij werd vorige week donderdag levenloos aangetroffen, losgekoppeld van de beademingsapparatuur die hem in leven hield.Leons broer Carlos zei dat Jorge Leon steeds meer pijn kreeg. Hij wist niet of iemand zijn broer heeft geholpen bij zijn zelfdoding. Naast Jorges lichaam stond een glas. Niet bekend is of dat een dodelijk middel bevatte. Evenmin weet men of Jorge Leon Escudero zelf zijn beademingsapparatuur heeft losgekoppeld of dat iemand hem daarbij heeft geholpen. Alles is afhankelijk van het onderzoek dat de politie heeft ingesteld.

Ingezonden brief
Jorge Leon Escudero kwam ten gevolge van een ongeluk in een rolstoel te zitten. Van de zinloosheid van zijn bestaan maakte hij geen geheim. Via zijn weblog gaf hij openlijk aan dat hij het liefst een einde aan zijn leven zou willen maken.

Vorig jaar nog publiceerde het dagblad El País een ingezonden brief van Leon onder de titel ”Laten we het over euthanasie hebben”. Daarin betoogde hij dat euthanasie niet langer beschouwd moet worden als een ethische kwestie waar een minderheid zich over bezint, maar dat het volgens hem voor een groeiend aantal mensen een nijpend probleem was geworden.

Maanden voor zijn dood heeft Leon via een e-mail contact gehad met de Asociacion Derecho a Morir Dignamente (DMD, Vereniging Recht op Waardig Sterven), voor het laatst op 21 maart. Op die dag vroeg hij DMD hem te helpen iemand te vinden die hem zou willen helpen sterven en om een lijst sedatiemiddelen. De vereniging zei hem dat het beter was de beademingsapparatuur los te koppelen of de artsen om middelen te vragen. Tegenover El País stelt DMD dat er bij Leon is aangedrongen om binnen de medische kaders te handelen.

Regering
De Spaanse minister van Volksgezondheid, Elena Salgado Mendez, verklaarde naar aanleiding van de dood van Leon dat wettelijke regelgeving over het recht om te sterven vooralsnog geen politieke prioriteit behoeft. Zij nam daarmee de pro-euthanasielobby, die er bij de Spaanse overheid op aandringt hulp bij zelfdoding en euthanasie te legaliseren, vooralsnog de wind uit de zeilen. Overigens sloot zij niet uit dat er op termijn een wet moet komen. „Mensen hebben het recht waardig te sterven en dat is waarom we hospices hebben - en dit moet gescheiden worden gehouden van het debat over euthanasie”, vindt Salgado.

In de Spaanse samenleving ontstond vorig jaar de nodige commotie naar aanleiding van de film ”Mar Adentro”. Die ging over het levensverhaal van de in januari 1998 op 55-jarige leeftijd overleden Ramon Sampedro. In de laatste jaren voor zijn dood verwierf Sampedro bekendheid met vurige pleidooien voor het recht om te sterven. Hij eiste van de rechter dat een arts hem zou helpen om zelfmoord te plegen.

Sampedro was de laatste dertig jaar van zijn leven door ziekte aan het bed gekluisterd. Via een rietje dronk hij water waar cyanide door was gemengd. Zes jaar na dato gaf een vriendin van hem, Ramona Maneiro, toe dat ze Sampedro had helpen sterven.

Maneiro beweert nu het „geweldig” te vinden dat kennelijk iemand erin is geslaagd Leon te helpen sterven.

Kerk
In Spanje is euthanasie verboden dankzij de grote invloed die de Rooms-Katholieke Kerk nog altijd op de samenleving heeft. Toch lijken de opvattingen over ethische aangelegenheden te veranderen. De socialistische regering legaliseerde al in rap tempo het homohuwelijk. Ook werd de abortuswet versoepeld. En op het vlak van euthanasie klinkt de roep om verlichting luider. Straffen op het toepassen van euthanasie zijn niet zo zwaar meer. Maneiro werd bijvoorbeeld eind vorig jaar vrijgesproken van haar hulp bij de zelfdoding van Sampedro.

Verenigd Links, Izquierda Unida, wil nu een wetsontwerp indienen om euthanasie te legaliseren.