Het pand heeft niet meer de functie van bedehuis. In Hattem bestaat geen Joodse gemeenschap meer. In het gebouw aan de Achterstraat huist tegenwoordig een reclamebureau. De historie van de voormalige synagoge dreigde in de vergetelheid te raken. Eigenaar John Marsman vatte daarom het plan op om er een tastbare herinnering aan de Joodse gemeente in Hattem te realiseren. Plaatsgenoot Edwin van der Wolf bood hem aan de namen te achterhalen van de in de Tweede Wereldoorlog weggevoerde Joden die aangesloten waren bij de lokale gemeenschap.„De sjoel -gesticht in 1873- had rond de oorlogsjaren niet meer dan zo’n vijftig leden”, vertelt Van der Wolf. „Zij kwamen vooral uit Hattem, Heerde en Epe. De meesten van hen werden gedeporteerd en in kampen vermoord. Slechts enkelen wisten onder te duiken en de oorlog te overleven.” Het interieur van de synagoge kwam beschadigd uit de oorlog en de Thorarollen gingen verloren. De Joodse gemeente van Hattem werd in 1954 bij die van Apeldoorn gevoegd. Vanaf 1960 viel ze onder Zwolle.

De Hattemer liep naar eigen zeggen al lange tijd rond met het idee om zich eens wat meer te verdiepen in de historie van het voormalige bedehuis. „Ik kwam er vaak langs en het gebouw maakte me nieuwsgierig naar zijn historische achtergronden.”

Samen met streekarchivaris Gerrit Kouwenhoven zocht Van der Wolf gedurende drie maanden in de burgerlijke stand naar de naamkaarten van Joden uit Hattem en omgeving. „Sommige kaarten stopten in de periode van de oorlog abrupt met het vermelden van gegevens. In zo’n geval hadden we al een vermoeden dat het ging om personen die waren gedeporteerd. We lieten die gegevens controleren bij kamp Westerbork, omdat dat een doorvoerkamp was. Het bleek allemaal exact te kloppen.”

In zijn onderzoek stuitte Van der Wolf op een merkwaardige en tegelijk pijnlijke gebeurtenis uit de oorlogsjaren. „Een Joods echtpaar zat ondergedoken op landgoed Molecaten in Hattem. De kinderen waren elders in het dorp ondergebracht. De moeder kon moeilijk van hen loskomen en ging er met haar man regelmatig op uit. Ze brachten met hun gedrag andere onderduikers en het verzet in gevaar. Ondanks herhaalde waarschuwingen bleven ze zich in de buitenlucht wagen. Verzetsmensen hebben hen op 22 april 1944 geliquideerd. Het is -begrijpelijk- een stukje historie dat min of meer in de vergetelheid is geraakt.”

Schrijnend is ook het verhaal van de 57-jarige Marga Zilverberg uit Epe, die op 9 april 1943 -een dag voordat ze gedeporteerd zou worden- de hand aan zichzelf sloeg. De verschrikkelijke realiteit van de Holocaust komt bovendien tot uitdrukking in de dood van vier leden van één gezin: Michel Klatzer (51), zijn vrouw Betje (63) en hun zoons Abraham (23) en Andries (23).

De zoektocht naar namen mag dan afgelopen zijn, Van der Wolf wil zich nog verder verdiepen in de persoonlijke geschiedenis van de weggevoerde Joden uit Hattem, Epe en Heerde. „Ik wil een soort gedenkboek maken en dat in het reclamebureau van Marsman leggen. Of het samenstellen van een dergelijk boek kans van slagen heeft, is nog de vraag. Helaas zijn ontzettend veel gegevens in de oorlog verloren gegaan.”