De onderzoekers hebben 105 van de 467 gemeenten aangeschreven. Veertig gemeenten gaven openheid van zaken. De vragen varieerden van het opleggen van dwangsommen tot de mogelijkheden voor burgers om bestemmingsplannen te raadplegen via internet en het aantal medewerkers dat zich met juridische zaken bezighoudt.Uit de opgestuurde gegevens blijkt een grote variatie aan prestaties, aldus bestuurswetenschappers Michiel Herweijer en Heinrich Winter. „Vooral de kleinere gemeenten als bijvoorbeeld Urk scoren hoog, maar ook Utrecht en Alphen a/d Rijn komen goed uit de bus.” Volgens Herweijer is de dienstverlening aan burgers de laatste jaren in ieder geval goed vooruitgegaan.

Urk, dat als beste gemeente uit het onderzoek komt, telt slechts vier juridische adviseurs, verduidelijkt gemeentesecretaris R. Bogerd desgevraagd. „Maar misschien scoren we wel goed omdat we doeners zijn. We hebben altijd de maximale kwaliteit nagestreefd en bieden ambtenaren ook alle gelegenheid tot studie en verdere opleiding.”

De ambitie van Urk gaat nog veel verder, zegt de gemeentesecretaris. „We willen alle dienstverlening centreren op één plaats. Datzelfde doen we met beleidsambtenaren. We lopen hiermee voorop in Nederland. Ook op ict-gebied hebben we een voortrekkersrol. Via onze website kunnen burgers bijna alle gemeentelijke stukken digitaal aantreffen.”

Dat Urk juridisch nogal stevig in het zadel zit, is ook te danken aan Europa. „We hebben nogal veel met Europese subsidies te maken, met als gevolg dat onze ambtenaren gewend zijn aan de scherpe juridische en financiële eisen van Brussel. Daar zijn we overigens niet blij mee. Als er ergens sprake is van bureaucratie, dan is het daar wel. Alles moet in achtvoud ingediend worden. Je wordt er misselijk van.”

Dat de Flevolandse gemeente haar zaakjes goed voor elkaar heeft blijkt volgens Bogerd ook uit de resultaten rond de beroeps- en bezwaarschriften. „Daar komen er aardig wat van binnen, maar zelden verliezen we een procedure. Vorig jaar hebben we maar één zaak verloren.”

Onder aan de lijst bungelen Amstelveen, Borne en Amersfoort. Amstelveen heeft inmiddels een centrale afdeling juridische zaken, vertelt een woordvoerder van de gemeente. Daar werken twintig mensen. Voorheen zaten die over de afdeling verspreid, met een versplintering van kennis als gevolg.