De overheidsplannen om de verkeersknelpunten tussen Almere (A6) en Schiphol (A9) aan te pakken, raken in een beslissende fase. Binnen drie maanden spreekt het kabinet zich uit over de oplossing. Een van de kansrijkste plannen is de bouw van een tunnel in de zoom van natuurgebied het Naardermeer, pal ten westen van Naarden en Bussum.”Peijs en vree” heet de roeiboot die langszij ligt bij woonboot De Flark. Deze ark werd dinsdag in gebruik genomen op een van de kleinere plassen van het Naardermeer. Politici, bestuurders, vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties en bekende Nederlanders gaan de komende maanden ervaren hoe uniek het gebied is.

Vanaf woensdag brengen de verschillende gasten -onder wie Tweede Kamerleden en burgemeesters uit de regio- een dag en een nacht door op de woonboot. Omringd door vogelgeluiden, watergekabbel en rietkragen.

Stil is het overigens allesbehalve in het natuurgebied. Op de achtergrond raast het verkeer over de A1, via twee spoorlijnen passeren legio treinen en op een van de aanvliegroutes van Schiphol landt elke minuut een kist. Reden te meer om verwonderd te zijn over de natuurkwaliteit van het gebied.

In januari 2005 kreeg het Naardermeer het Europees diploma van de Raad voor Europa uitgereikt: een Michelinster voor natuurbeheer. Begin vorige eeuw bestempelden de vroede vaderen van Amsterdam het gebied nog als „waardeloze onvruchtbare plassen” die wel met vuil konden worden gedempt. De redding van het meer markeert de oprichting van de vereniging met tegenwoordig 900.000 leden.

Het felbevochten, eerste natuurmonument wordt nu opnieuw ernstig bedreigd. Beheerder Graddus Lemmen weet zeker dat het er komende maanden om gaat spannen en dat de keuze verkeerd kan uitvallen. De bouwput van de geprojecteerde tunnel zal in dat geval jarenlang ontwaterd moeten worden. „Het water uit die zoute kwel kan niet in het meer worden gepompt. Het prachtig heldere en zoete water uit het Naardermeer zal richting bouwplaats weglekken. Water van voldoende kwaliteit om het tekort mee aan te vullen is in de wijde omgeving niet voorhanden.”

Dat er überhaupt nog wordt gesproken over een ondergrondse verbinding tussen de A6 (Almere) en A9 (Schiphol) verbaast de vereniging, helemaal omdat er een redelijk alternatief is. Dat werd enkele jaren geleden al omarmd door overheden en belanghebbenden. Garanties voor schadevrije aanleg van de tunnel zijn namelijk niet te geven, zegt Han Admiraal, directeur van het Centrum voor Ondergronds Bouwen. „Het risico dat het Naardermeer onherstelbare schade oploopt, is behoorlijk.”

De mobiliteitsvraagstukken in de regio zijn groot, beaamt Jan Jaap de Graeff, directeur van Natuurmonumenten. „Veel files, daar hebben we oog voor. Beprijzing en openbaar vervoer zullen in de toekomst onvoldoende soelaas bieden, dat snappen we. Maar de zogeheten ”stroomlijnvariant” ligt klaar en die is niet duurder dan de tunnel, zo’n 4,5 miljard euro.”

In dit plan, ook wel De Uitweg genoemd, wordt de A9 (Gaasperdammerweg) in Amsterdam-Zuidoost verbreed en verdiept aangelegd en voor een deel ”overkluisd”, zodat er bovenop kan worden gebouwd. De verkeerscapaciteit groeit zeker zo veel als met de tunnelvariant. „Bovendien neemt de leefbaarheid in de regio toe”, zegt De Graeff.

Volgens hem zal de vereniging desnoods het „nette en brave” karakter afleggen. „Wij zijn geen straatvechters, we denken altijd constructief mee. Het water staat ons nu echter tot de lippen. Zo nodig halen we alle juridische mogelijkheden -binnen Nederland en Europa- uit de kast, want we laten het Naardermeer niet beschadigen. Internationale erkenning schept verplichtingen tegenover andere landen. Het Naardermeer is broedplaats voor veel beschermde vogelsoorten. Daar blijft iedereen vanaf. Onze grens is bereikt.”