Het was allemaal nieuw en dus was het even wennen. Tot nog toe sprak de Tweede Kamer pas over een nieuw regeerakkoord nadat ook het nieuwe kabinet was geïnstalleerd. Dan volgt de Kamer dus de gebruikelijke gang van zaken dat zij met (leden van) het kabinet discussieert. Nu debatteerde zij met drie onderhandelaars en een informateur over een akkoord waar de handtekeningen van CDA, VVD en LPF al onderstonden.

Normaal dient de Kamer moties of amendementen in, die het kabinet ertoe kunnen brengen wijzigingen in een wetsvoorstel aan te brengen. Ook nu kon de Kamer moties indienen. Maar tot wie moesten die moties worden gericht? En konden niet betrokken fracties wijzigingen aanbrengen in een tekst die na zeven weken vergaderen door de drie beoogde regeringspartijen als akkoord was vastgelegd?

Nee dus, aldus VVD’er Zalm, al zei hij over een eventueel aangenomen motie -maar ook over eventuele verworpen moties- nog wel te willen praten met Herben (LPF), Balkenende (CDA) en informateur Donner. „Dan zijn we hier heel de dag dus eigenlijk voor niks bij elkaar”, reageerde PvdA-woordvoerster Van Nieuwenhoven, die zich ergerde aan de „arrogantie” van Zalm.

In principe wel, aldus Balkenende, maar aan het einde van de dag werd geen enkele kameruitspraak door een meerderheid gesteund en bleef de tekst van het akkoord dus ongewijzigd.

De Kamer sprak donderdag de hele dag met de drie onderhandelaars en de informateur. De meeste leden van de oppositie concludeerden dat het nieuwe kabinet vooral liberaal was. Vooral Zalm had veel binnengehaald.

Dat vond Zalm zelf ook. Hij heeft zijn medewerkers een vergelijking laten maken tussen het VVD-verkiezingsprogramma en het regeerakkoord. Daaruit blijkt dat 142 VVD-punten volledig terugkomen in het regeerakkoord en zes gedeeltelijk. Slechts op dertien punten heeft de VVD naar haar eigen gevoel niet haar zin gekregen.

Zoals verwacht hadden de oppositiepartijen geen goed woord over voor de maatregelen die de coalitie heeft afgesproken. Ze hekelden het gebrek aan investeringen in zorg en onderwijs. Het asielbeleid wordt als te hard ervaren. Ook vinden met name de linkse oppositiepartijen dat het nieuwe kabinet ongericht geld weggeeft via lastenverlichting. CDA-leider Balkenende verdedigde zich door te wijzen op het verslechterde economische klimaat en de financiële tegenvallers waarmee de onderhandelaars zijn geconfronteerd.

LPF-leider Herben werd vooral bekritiseerd omdat hij akkoord is gegaan met het schrappen van het correctief referendum, terwijl LPF-oprichter Pim Fortuyn juist de bevolking meer bij de politiek wilde betrekken. Herben reageerde boos. „Ik word er een beetje moe van. Het correctief referendum komt in het boek van Fortuyn helemaal niet voor.” Volgens Herben is er bij goed beleid geen volksraadpleging nodig.

Na het debat trokken de onderhandelaars Balkenende, Herben en Zalm zich nog een keer met informateur Donner terug om de laatste hand te leggen aan het regeerakkoord. Op aandrang van de oppositie slaagden CDA, LPF en VVD er nog in om 60 miljoen euro vrij te maken voor de verdere uitbreiding van de politieopleiding in 2003.

Vervolgens kon Donner naar paleis Huis ten Bosch om de Koningin verslag te doen van het resultaat van zijn werkzaamheden. Even later maakte Balkenende zijn opwachting bij de Koningin en kreeg hij zijn benoeming tot formateur van het eerste kabinet dat zijn naam zal dragen.