De onderzoeksrechter wees de vordering van het openbaar ministerie (OM) om de getuigen op te voeren toe. Dat heeft een woordvoerder van het landelijk parket van het OM bevestigd.Justitie verdenkt Holleeder en de zijnen van lidmaatschap van een criminele organisatie, afpersing en bedreiging. Zij pakte de verdachten eind januari op. Een van de slachtoffers is volgens het OM vastgoedhandelaar Willem Endstra, die in mei 2004 in Amsterdam werd doodgeschoten. Endstra zou tot aan zijn dood voor vele miljoenen zijn afgeperst. Hij bewoog zich al jaren in het hoofdstedelijke criminele milieu.

De inzet van anonieme getuigen (ook wel ’bedreigde’ getuigen genoemd) lijkt voor het OM misschien wel onontkoombaar. Een gebrek aan getuigen brengt het OM in bewijsproblemen. Holleeder, in 1983 een van de ontvoerders van biermagnaat Freddy Heineken en diens chauffeur, was jarenlang een gevreesde, zware speler in de Amsterdamse onderwereld. Aangenomen mag worden dat getuigen die belastende verklaringen tegen hem en zijn medeverdachten afleggen, represailles te vrezen hebben. Anoniem getuigen minimaliseert dat gevaar.

Van anonieme getuigen moeten alle gegevens strikt geheim blijven. In het vooronderzoek of eventueel later tijdens het (openbare) strafproces blijven zij onzichtbaar. Door de bank genomen zet justitie alles op alles om te voorkomen dat anonieme getuigen op de openbare terechtzitting gehoord moeten worden – meestal blijft hun rol beperkt tot het afleggen van een of meerdere verklaringen in het vooronderzoek, dat wordt geleid door de rechter–commissaris en zich in de beslotenheid van diens kabinet afspeelt.

De rechter–commissaris is bevoegd om vragen van advocaten te beletten, bijvoorbeeld als het antwoord daarop iets van de identiteit van de getuige zou kunnen prijsgeven. Advocaten zijn dan ook vrijwel altijd fel gekant tegen het gebruik van anonieme getuigen, omdat dit hun recht tot het stellen van vragen fors kan beperken.

J–H. Kuipers, raadsman van Holleeders vermeende financieel adviseur Marcel K. (Katee), verzet zich tegen de inzet van de drie anonieme getuigen tegen zijn cliënt. „Zulke getuigen kun je niet goed ondervragen, je kunt onvoldoende achterhalen waar zij de wetenschap over bepaalde feiten vandaan halen. Het is een principieel punt”, aldus Kuijpers.

De raadsman kondigde dinsdag aan bij de raadkamer van de rechtbank in hoger beroep te gaan tegen de voor het OM gunstige beslissing. Kuijpers verwacht dat ook zijn collega–advocaten in de zaak rond Holleeder dat zullen doen. Holleeders advocaat A. Moszkowicz was dinsdag niet voor commentaar bereikbaar.