De scholengemeenschap Pieter Zandt bracht ds. Kempeneers, christelijk gereformeerd predikant, voor het eerst met het onderwerp in aanraking. „Mijn catechisanten die in Kampen op school zitten, kwamen enkele weken geleden met de mededeling dat de Pieter Zandt naar de moskee wilde. Ik heb gevraagd: Wat vinden jullie daarvan? De meesten wisten er niet goed raad mee, sommigen waren er beslist tegen. Nadat we er met elkaar over hadden gesproken, werd ik thuis gebeld door verontruste ouders. Ik heb hun geadviseerd hun bezwaren op school kenbaar te maken. Dat hebben ze gedaan. Vervolgens heeft de school het moskeebezoek afgeblazen.”Ds. Kempeneers las tot zijn verbazing dat leerlingen van een andere reformatorische school wel naar de moskee waren geweest. Hij vindt dat echt niet kunnen. „Ik ben natuurlijk niet bij de bezinning vooraf geweest, maar ik kom in het artikel geen overtuigende motieven tegen. Ik lees de volgende dingen: kennismaken met andere culturen, wederzijds respect stimuleren, vooroordelen wegnemen en een bijdrage leveren aan het integratievraagstuk. Op zich zijn die motieven legitiem. We hebben in ons land met 1 miljoen moslims te maken en we zullen op een goede manier met hen moeten samenleven. Maar moeten we naar de moskee om dat te leren? Naar mijn mening niet.”

Tien Geboden
Ds. Kempeneers benadrukt dat ook in dit vraagstuk alleen de Schrift het voor het zeggen heeft. „Dan komen bij mij woorden zoals vreemdelingschap en antithese naar boven. Israël mocht zich in het Oude Testament absoluut niet inlaten met de vreemde volken om zich heen. De vreemdelingen zelf hadden in Israël veel rechten, maar nog meer plichten. Er was bijvoorbeeld geen plaats voor hun afgodstempels. Ook de vreemdelingen moesten zich houden aan de Tien Geboden.

Ik lees dat de drie vrienden van Daniël niet mochten buigen voor het beeld van Nebukadnezar. En als we het Nieuwe Testament erbij nemen, dan lees ik in de brieven van Paulus: Wat samenstemming heeft Christus met de Belial, of wat deel heeft de gelovige met de ongelovige? Heel de Bijbel is vol van de antithese. Gij geheel anders! Dat is de roeping van christenen. Vanuit die gedachte is er naar mijn mening geen ruimte voor het bezoeken van een moskee.”

De Elburger predikant, eerder politieman in Rotterdam, voelt zich gesterkt in zijn overtuiging als hij de reacties van de leerlingen op het bezoek leest. „Ze tonen waardering voor de serieuze manier waarop moslims met hun godsdienst omgaan. Zo van: Daar kunnen wij nog wat van leren. Ik vrees dat leerlingen na zo’n bezoek naar huis gaan met het idee: Nou ja, ieder zijn eigen godsdienst. Zij geloven in Allah, wij in God. Zij hebben de Koran, wij de Bijbel. Wat doet het er eigenlijk toe? Het zijn zulke aardige mensen en ze bedoelen het zo serieus. Een dergelijk bezoek is mij te soft en te naïef.”

Verkeerde voorstelling
Zijn redenering staat haaks op het moderne denken, realiseert ds. Kempeneers zich. „De overheid beschouwt alle godsdiensten als gelijkwaardig en propageert de integratie. Iedereen in Nederland, ongeacht zijn levensbeschouwing, heeft recht op een eigen plekje. In onze democratie is dat ook zo. We moeten er alles aan doen om burgerlijk correct met elkaar om te gaan. We kunnen moslims op bepaalde terreinen zelfs nodig hebben. Ik denk aan het debat over zaken zoals abortus, het homohuwelijk en de vrijheid van onderwijs.

Tegelijk geldt dat wij ons moeten laten gezeggen door Gods Woord. Dat kan wel eens spanning geven in onze burgerlijke contacten. In de dialoog met andersdenkenden moet gewezen worden op de éne Naam Die onder de hemel is gegeven tot zaligheid. De Naam van de Heere Jezus. Hij is Gods Zoon. Die boodschap moet in onze ontmoeting met moslims doorklinken. Ik lees daar niets over in het artikel over het moskeebezoek. Wel lees ik dat de docent zegt: „Jullie maken je klein voor Allah, wij voor God.” Alsof daar een soort gemeenschappelijkheid in zit. Dat is een verkeerde voorstelling van zaken. Allah en God zijn niet dezelfden.”

Wie als christen naar de moskee gaat, neemt de Bijbel niet serieus, maar ook de Koran niet, stelt de Elburger pastor. „De Bijbel roept ons ertoe op ver bij de wereld en de afgoden vandaan te blijven. In de Koran staat dat het godslastering is om Jezus de Zoon van God te noemen. En ook dat de ware gelovigen geen vriendschap met christenen en joden mogen hebben. Negeren we dat allemaal ter wille van een bezoek aan de moskee?”

Wie de moskee binnen wil gaan, moet z’n schoenen uittrekken. Is dat een knieval voor de islam?
„Ik kan het niet anders zien. Je betreedt voor moslims heilige grond. Het uittrekken van je schoenen heeft heel duidelijk een religieuze lading waar je als christen niet mee kunt en mag instemmen. Ik begrijp dan ook niet dat het in het RD-artikel een vorm van praktisch respect wordt genoemd.”

Anderen maken de vergelijking met het hoedje in de kerk.
„Dat is een ander verhaal. Vrouwen hebben Bijbelse motieven om met een gedekt hoofd naar de kerk te gaan. Maar het is, uitzonderingen daar gelaten, niet zo dat een onkerkelijke gast niet naar binnen mag als zij geen hoed op heeft. Dan leeft toch op veel plaatsen het besef dat je een wereldling niet mag uitsluiten van Gods Woord op basis van die ene regel. Bij de moskee ligt dat anders. Je komt gewoon niet binnen als je je schoenen niet uittrekt.”

Moskeebezoek hoort bij begeleide confrontatie, zeggen voorstanders.
„Ik vrees dat we onszelf overschatten. Hebben we voldoende bagage in huis om die confrontatie aan te gaan? Is de werkelijkheid niet veel complexer? Moeten we niet eerder bang zijn voor de islam? Wat voegt zo’n bezoek toe? De leerlingen nemen even een kijkje in een liberale moskee en denken dan te weten wat de islam inhoudt en wie de moslims zijn.

Daarnaast vind ik dat reformatorische scholen te ver meegaan in de trend om lessen op allerlei manieren op te leuken met video’s, gastsprekers en bezoekjes buiten de school. Ook de moskee hoort daar nu bij. Wat is de volgende stap? Een bezoek aan het crematorium? Tijdens mijn opleiding als politieman moest ik dat ook. Inclusief een kijkje in de oven terwijl er iemand werd verbrand. Ik heb gevraagd: Wat voegt het toe? Word ik daardoor een betere agent? Nee? Dan ga ik niet mee.”

Moeten we ook roomse kerken mijden?
„Teellinck vond van wel, maar hij zegt dat kort na de Reformatie. Als ik verplicht zou worden bij binnenkomst van een roomse kerk een kruisje te slaan of iets met wijwater te doen, dan zou ik er niet komen.”

En de synagoge? U moet een keppeltje op om binnen te komen.
„Ik vind dat van een andere orde. Het joodse geloof is niet te vergelijken met de islam. Joden beroepen zich op teksten die ook in mijn Bijbel staan. Ze hebben echter de waarheid ten dele. Bovendien lezen ze die ook nog met een deksel op hun hart. Maar hun God is ook onze God, al is dat te kort voor de zaligheid, want hun ogen moeten geopend worden voor Jezus.”

Hoe zou u de islam op school behandelen?
„Ik zou teksten uit de Koran bespreken en de overeenkomsten met het christendom niet verzwijgen, maar de leerlingen vooral wijzen op de verschillen. Dat alles tegen de achtergrond: Beproeft de geesten of ze uit God zijn. Dan is er bij de islam maar één conclusie mogelijk: de islam is niet uit God. Ik zou de leerlingen ook wijzen op landen zoals Indonesië, Iran en Saudi-Arabië waar de islam regeert. Zijn daar christelijke kerken en zo ja, krijgen zij de ruimte die moslims in ons land hebben? Het antwoord is nee en dat zegt genoeg over het gevaar van de islam. Het is een godsdienst met een sterke bekeringsdrang. Iedereen moet moslim worden, desnoods met geweld.”

Een imam op school, kan dat?
„Incidenteel en mits je het goed voorbereidt en afbakent. Ik ben voor de ontmoeting met andersdenkenden, maar altijd vanuit de gedachte dat er maar één ware godsdienst is. Dat klinkt intolerant en dat is het ook. Maar de Bijbel gaat ons erin voor. Zij laat geen ruimte voor andere godsdiensten.”

Ds. Kempeneers zou graag zien dat reformatorische christenen zich gedegen bezinnen op hun houding tegenover de islam. „Ik zie dit moskeebezoek als een van de vele symptomen van de verwereldlijking en veroppervlakkiging onder ons. Dat vervult mij met zorg en verdriet. Daarbij gaat de kennis van onze eigen geloofsleer ontbreken. Straks weten onze kinderen meer van de islam dan van de gereformeerde belijdenisgeschriften. Het is duidelijk dat we de antithetische houding verliezen en dat we sterker beïnvloed worden door de geest van tolerantie dan door de Schrift. De diepste oorzaak is dat onder ons het besef van Gods heiligheid afneemt. Als die heiligheid ons hart bezet, worden we bewogen en eerlijk naar onszelf én naar onze moslimnaaste.”