Oppositie wil sancties Europa tegen regering
MINSK - De Wit-Russische oppositieleider Aleksandr Milinkevitsj wil meer steun van het Westen. In een vraaggesprek met het Duitse persbureau DPA pleitte hij woensdag voor Europese sancties tegen president Aleksandr Loekasjenko, waaronder een reisverbod voor hem en zijn vertrouwelingen.
Tegen het Russische persbureau RIA-Novosti zei Milinkevitsj dat hij niet gelooft dat de straatprotesten die sinds zondagavond in Minsk worden gehouden, genoeg zijn om de regering weg te krijgen. „Het is onmogelijk het bestaande regime met demonstraties ten val te brengen”, aldus de oppositieleider.Op het Oktoberplein in de Wit-Russische hoofdstad Minsk kampeerden in de afgelopen nacht opnieuw enige honderden tegenstanders van Loekasjenko. Zij protesteren tegen de uitslag van de presidentsverkiezingen van zondag, die met grote overmacht door de zittende president werden gewonnen.
De veelal jonge betogers trotseren de vrieskou en dreigementen van het regime om iedere vorm van verzet „de nek om te draaien.” Dinsdag hield de politie volgens de oppositie circa honderd demonstranten aan. Een prominente politicus uit de oppositie, Anatoli Lebedko, werd tot vijftien dagen cel veroordeeld.
De demonstranten eisen dat de verkiezingsuitslag van zondag ongeldig wordt verklaard. Er zou massaal zijn gefraudeerd ten gunste van Loekasjenko. Westerse waarnemers bevestigen dat. Ambassadeurs en andere topdiplomaten uit lidstaten van de Europese Unie hebben zich dinsdagavond gemengd tussen oppositionele demonstranten in de Wit-Russische hoofdstad Minsk. De betogers protesteerden voor de derde opeenvolgende dag tegen de herverkiezing van de autoritair regerende president Loekasjenko.
Onder anderen de ambassadeurs van Frankrijk, Letland, Groot-Brittannië, Duitsland en Italië kwamen naar het centrale plein in Minsk, waar de demonstranten een tentenkamp hebben opgeslagen. Nederland heeft geen ambassadeur in Wit-Rusland. Wel is een Nederlands consulaat in Minsk gevestigd. De Amerikaanse ambassadeur moest verstek laten gaan wegens ziekte.
Milinkevitsj riep dinsdagavond op tot een massademonstratie op zaterdag 25 maart. Voor de oppositie is 25 maart de Dag van de Vrijheid, die herinnert aan het ontstaan van de eerste onafhankelijke Wit-Russische republiek in 1918. Het regime-Loekasjenko erkent de feestdag niet.
De rivaal van Loekasjenko zei tegen de demonstranten die op het plein bivakkeren dat ze vol moeten houden. „Hier wint het volk van de angst”, aldus Milinkevitsj. Naar schatting enkele duizenden demonstranten hadden zich ’s avonds op het plein verzameld. Agenten probeerden te voorkomen dat belangstellenden zich bij de betogers konden voegen.
Zondagavond betoogden nog ruim 10.000 mensen op het plein. Dinsdag hielden enkele honderden demonstranten stand. Sympathisanten brachten voedsel, kleding en warme drank.
„In Oekraïne is het ook langzaamaan begonnen”, aldus een demonstrant, verwijzend naar de zogenoemde Oranjerevolutie van 2004. „Veel mensen zijn bang. Als ze zien dat dit werkt, dan komen ze misschien ook.” President Loekasjenko verklaarde eerder al dat hij geen „Oekraïneachtige” betogingen zal tolereren. In Oekraïne richtten demonstranten destijds een tentenkamp op om permanent aanwezig te zijn, wat mede tot het succes van de revolutie bijdroeg.
In een interview met het persbureau Associated Press zei Milinkevitsj dinsdag dat, als de eis van de demonstranten om de verkiezingen opnieuw te houden wordt ingewilligd, Loekasjenko moet worden uitgesloten van deelname. Volgens hem hadden eerlijke verkiezingen Loekasjenko zo’n 40 en hemzelf ongeveer 30 procent van de stemmen opgeleverd, zodat een tweede, beslissende ronde gehouden had moeten worden. Maar als Wit-Rusland een vrije pers zou hebben, zei Milinkevitsj, was Loekasjenko verslagen door hem of een andere politicus. „Als de media vrij zouden zijn, zou het systeem als een kaartenhuis instorten”, zei hij.
Volgens de officiële verkiezingsuitslag is Loekasjenko met 82,6 procent van de stemmen herkozen. De Verenigde Staten, de Europese Unie en westerse waarnemers waren maandag zeer kritisch over het verloop van de verkiezingen. Washington beschouwt Loekasjenko als de laatste dictator van Europa.