Oppositie hekelt laksheid bij CIA–vluchten
DEN HAAG (ANP) – PvdA, SP en GroenLinks hebben donderdag de vloer aangeveegd met de manier waarop de Nederlandse regering duidelijkheid heeft proberen te krijgen over het clandestiene vervoer van terreurverdachten door de VS via Nederlands grondgebied.
Het PvdA–Tweede Kamerlid Koenders noemde de handelwijze „onaanvaardbaar" en de „goedgelovigheid ten top".Tijdens een debat in de Kamer met de ministers Bot (Buitenlandse Zaken), Kamp (Defensie) en Donner (Justitie) over geheime CIA–vluchten verweten de drie fracties de regering „laksheid bij het achterhalen van de waarheid". Zij reageerden op een 27 pagina’s tellend antwoord van de bewindslieden op vragen van de Kamer. In de antwoorden werd keer op keer benadrukt dat de regering niet over aanwijzingen beschikt dat de VS van Nederlandse vliegvelden gebruik hebben gemaakt voor het clandestiene vervoer van gevangenen.
„Nederland heeft als ondertekenaar van het antifolterverdrag de plicht actief misstanden op te sporen en een einde te maken aan de ‘Quantanamo–express’ via Europa", zei Koenders, verwijzend naar de omstreden Amerikaanse gevangenis Quantanamo Bay. „Maar de regering laat zich liever in slaap sussen", zei het SP–Kamerlid Van Bommel. „De regering wil blijkbaar liever niet weten", stelde GroenLinks–woordvoerster Karimi.
Zij drong aan op scherpere controlemaatregelen om te voorkomen dat er via Nederland vervoer plaatsvindt van verdachten die door de Amerikanen buiten iedere vorm van proces worden gehouden. Van Bommel vroeg de regering in woord en daad afstand te nemen van de Amerikaanse handelswijze en niet de andere kant op te kijken.
Minister Bot kreeg steun van de regeringspartijen CDA en VVD in zijn verweer tegen de kritiek van de linkse oppositie. Bot betoogde dat het kabinet er alles aan gedaan heeft om de feiten van de Amerikanen boven water te krijgen. „Het kabinet heeft niets te verbergen, we hebben meegewerkt aan alle onderzoeken”. Bot gaf toe bezorgd te zijn over de verhalen, maar beschuldigde Koenders ervan zich te baseren op geruchten.
Bot sprak tegen dat hij „naïef, onzorgvuldig of goedgelovig” is geweest. Hij vertelde dat hij zijn Amerikaanse collega Rice in een NAVO–vergadering het meest kritisch had bevraagd. Rice had hem daarop „stevig aangevallen. Het ging er stormachtig aan toe”, zei Bot.
Maar als minister kun je volgens Bot in het internationaal, diplomatiek verkeer niet anders dan Rice geloven, toen zij zei dat de Amerikanen geen gevangenen vervoeren met het doel hen te martelen. „Tot het tegendeel is bewezen”, voegde hij eraan toe. Als zou blijken dat Rice heeft gelogen, is er sprake van een „vertrouwensbreuk” tussen de bondgenoten, aldus Bot. Koenders hield desondanks zijn verwijt van goedgelovigheid staande.
„Naar mijn beste weten”, zei Bot, zijn er via Nederland geen illegale strijders vervoerd naar Guantanamo Bay of naar landen waar ze gemarteld worden. Maar volledige zekerheid is daarover niet omdat de Amerikanen geen informatie geven over geheime operaties. Kennelijk is Bot er niet 100 procent zeker van dat er geen geheime Amerikaanse detentiecentra in Nederland zijn, want ook hier gebruikte hij de zinsnede „naar mijn beste weten”.