Op het Binnenhof lijkt de rust weer neergedaald sinds het politieke rumoer van het kabinet-Balkenende I. Weinigen zullen nog terugdenken aan de politieke onrust van die tijd. De LPF, de partij die stem gaf aan de onrust, is aan haar eigen onrust ten onder gegaan. Het politieke nieuws is weer gevuld met de problemen van alledag. De minister van Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties lijkt zich drukker te maken om de sfeer in de politiek dan om zijn portefeuille: bestuurlijke vernieuwing. Het vertrouwen van de burger in de politiek is echter in de hele periode nauwelijks gestegen. PerspectieF, ChristenUnie-jongeren, heeft van deze relatieve rust gebruikgemaakt door na te denken over wat er nodig is in ons staatsbestel om de balans tussen gekozene en kiezer te herstellen.Een van de voorstellen van PerspectieF is het koninkrijk eenvoudiger in te richten. Sinds 1954 is de verhouding tussen de Antillen, Aruba en Nederland geregeld in het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden. Daarmee werd de koloniale periode afgesloten, de drie landen zijn uit vrije wil dit verband aangegaan. De drie landen zijn op papier gelijkwaardig. Maar de Nederlandse Antillen als landsverband beginnen scheuren te vertonen.

De gehouden referenda wijzen erop dat de meeste eilanden een zelfstandige band met Nederland willen. In 2000 gaf Sint Maarten aan een land binnen het koninkrijk te willen worden. Curaçao deed hetzelfde in 2005. Op Bonaire en Saba resulteerde een referendum van 2004 in de wens een directere band met Nederland te willen. Alleen Sint Eustatius was voor het behoud van de landsregering van de Antillen. Dit is het moment om het Koninkrijksstatuut te herzien.

De problemen op de Antillen zijn onze problemen. Als het daar niet goed gaat, merken we het hier en andersom. Iedereen binnen het koninkrijk heeft hetzelfde paspoort. Je kunt vrij makkelijk naar Nederland komen als het op de Antillen niet goed gaat. In Nederland hebben achttien zogenaamde Antillengemeenten zich al verenigd om van elkaars aanpak te leren om de specifieke problemen met Antillianen het hoofd te bieden. Dat wil niet zeggen dat alle Antillianen voor problemen zorgen, maar dat de problemen van de Antillen makkelijk naar Nederland komen.

Niet herkoloniseren
Er moet in overleg en overeenstemming naar gestreefd worden de Nederlandse Antillen en Aruba in één provincie onder te brengen met een gemeente of vijf. Niet om te herkoloniseren, maar omdat burgers van het Koninkrijk der Nederlanden een passend bestuur verdienen. Een provincie is veel minder nadrukkelijk aanwezig dan een landsregering.

De eilanden hebben als gemeenten voldoende autonomie om hun toekomst vorm te geven. Door decentralisatie van allerlei taken, zoals de jeugdzorg en het takenpakket van de WMO, kunnen gemeenten veel lokale accenten leggen. Om het compleet te maken is PerspectieF voor de mogelijkheid de gemeenteraad tussentijds te ontbinden en verkiezingen uit te schrijven. Zo wordt de lokale bestuurslaag democratisch volwassen en behouden de Antillen die mogelijkheid. Bovendien bestaan er al contacten tussen de eilanden en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).

De bestuurlijke drukte op de Antillen kan zo verminderd worden. De moeizame onderhandelingen tussen landen zijn verleden tijd. De eilanden kunnen gewoon meedoen bij de verdeling van de potten voor grotestedenproblematiek en EU-regio’s. Het Papiaments krijgt dezelfde status als het Fries.

Het is goed om met de Nederlandse Antillen en Aruba weer één land te vormen. Niet omdat we dan in één keer alle problemen opgelost zullen hebben, maar wel omdat het niet alleen hun problemen zijn, maar de onze. Op deze manier kunnen problemen daadkrachtig aangepakt worden met ruimte voor lokale verschillen. Want samen sta je sterk!

De auteurs zijn respectievelijk politiek commissaris binnenlandse zaken en justitie en voorzitter van PerspectieF, ChristenUnie-jongeren.