Rutte (39) is een van de grootste politieke talenten in de VVD. De vraag was niet óf de staatssecretaris het estafettestokje van Van Aartsen zou overnemen, maar wanneer. In november was hij er nog niet aan toe. In een interview met deze krant verklaarde hij: „Het lijkt me zeer onwaarschijnlijk dat ik de lijst wil trekken.” Over de manier waarop minister Zalm hem begroette, zei Rutte toen glimlachend: „Wie durft Zalm tegen te spreken?”Zalm haalt Rutte in 2002 het kabinet-Balkenende binnen. Als staatssecretaris van Sociale Zaken weet hij met grote behendigheid de nieuwe Bijstandswet door het parlement te loodsen. Als staatssecretaris Nijs van Onderwijs opstapt, neemt Rutte haar plaats in. De VVD-top wil de jonge liberaal een brede vorming geven met het oog op zijn toekomstige taak.

De benoeming van Rutte tot campagneleider heeft daar ook alles mee te maken. De staatssecretaris van Onderwijs zit al enkele maanden dicht bij het politieke vuur. Als een van de weinigen wist hij dat Van Aartsen op zou stappen als er meer dan honderd gemeenteraadszetels voor de VVD verloren zouden gaan.

Rutte is een socialistenhater. „Ik erger me mateloos aan de PvdA, die aftrek van hypotheekrente wil beperken of opbouw van pensioenen voor hoge inkomens aan banden wil leggen. Weg met het PvdA-gelijkheidsdenken.”

Het spotje en de advertenties waarin de VVD tijdens de gemeenteraadscampagne de besluiteloosheid van de PvdA op de korrelt neemt, zijn een idee van Rutte.

De kandidaat-lijsttrekker is het op één punt radicaal oneens met Van Aartsen. De afgetreden fractievoorzitter pleitte ooit voor een sociaalliberale koers à la D66. „Sociaalliberaal vind ik een belachelijke term. Ik ben voor liberalisme”, zei Rutte in een interview.

Dat klonk uit zijn mond wel wat vreemd. In januari 2004 pleitte hij met staatssecretaris Schultz ook voor een sociaalliberale koers van de VVD. De campagneleider zegt dat hij op dit punt altijd verkeerd is begrepen: „Schultz en ik waren bang dat er in de partij een monocultuur dreigde te ontstaan van parelkettingen en Schotse rokken. Ik wil de partij moderniseren en maken tot een brede volkspartij.”

De vrijheid van onderwijs is in goede handen bij de kandidaat-lijsttrekker. „Ik voel niets voor de afschaffing van het bijzonder onderwijs”, zo heeft hij verschillende malen verklaard.

De liberaal noemt zichzelf een gelovige. In deze krant zei hij daarover: „Ik ga weliswaar niet elke zondag naar de kerk, maar ik vind het wel belangrijk om met die dingen bezig te zijn. Ik heb dat meegekregen vanuit mijn opvoeding. Daar ben ik dankbaar voor, zij het dat ik wel eens twijfel of God bestaat. Het geloof blijft een worsteling voor mij.”