Radio Nederland Wereldomroep is de enige internationale publieke omroep van Nederland. De omroep bedient Nederlandstaligen in het buitenland van actualiteiten, achtergronden en muziek. Hij heeft oude papieren. Zijn oprichting gebeurde in 1947 als vervolg op Radio Oranje tijdens de Tweede Wereldoorlog. Sindsdien breidde de Wereldomroep zijn actieradius gestaag uit. „Vergelijk ons een beetje met BBC World Service”, aldus algemeen directeur Jan Hoek.Hoofdredacteur Joop Daalmeijer: „We hebben uitgebreide Nederlandse programma’s voor buiten Europa en uitzendingen in het Arabisch, Engels, Frans, Indonesisch, Papiaments, Portugees, Sarami en Spaans voor tientallen miljoenen mensen.”

Ook de Wereldomroep ontkomt niet aan reorganisaties. Toch bedreigt de donkere wolk die boven het Mediapark hangt de Wereldomroep niet echt. Hoek: „Er is wel degelijk fors bezuinigd. We hebben ons budget met 20 procent ingekrompen. We hebben het in goede banen kunnen leiden en dat is ons journalistieke product ten goede gekomen.”

Daalmeijer, van huis uit rooms-katholiek en theoloog, wijst op de inhoudelijke koers. „Ik merk dat Nederlandse expats behoefte hebben aan levensbeschouwelijke programma’s met een brok ethiek. Dat deden we tot nu toe te weinig en daar hebben we werk van gemaakt. Het nieuwe levensbeschouwelijke radioprogramma Kerk en Wereld gaat over geloven in Nederland en wordt afwisselend gemaakt door IKON, KRO/RKK en EO.” Lachend: „Als we het over ds. Van der Veer hebben, praten we over ”Zwollywood”.”

Zowel Daalmeijer als Hoek bestrijdt dat de Wereldomroep de internationale versie is van het Radio 1 Journaal. Daalmeijer: „Je moet het nieuws bewerken, want het uitgangspunt van expats en emigranten verschilt. Als je in Indonesië of Brazilië woont, mis je bepaalde voorkennis en heb je een andere context. Dus moet je het programma anders inleiden en presenteren.”

Hoek brengt naar voren dat de Wereldomroep meer op de markt laat zien wat hij doet. De omroep heeft de nodige kennis in huis: correspondenten en deskundigen. „Onze afdeling Indonesië had een groot dossier opgebouwd als het gaat om de dood van de mensenrechtenvoorvechter Munir (in 2004 overleden op een vlucht van Jakarta naar Amsterdam, hij bleek te zijn vergiftigd, MvB). We wisten zelfs wie er naast hem in het vliegtuig heeft gezeten en wat hij gedronken heeft.”

Een voorbeeld waarmee de Wereldomroep zich op de kaart zet was het seminar over vrouwenmoorden in de Mexicaanse grensplaats Ciudad Juarez, eind vorig jaar. Gaat de omroep op de toer van Amnesty International? Nee, zeggen Daalmeijer en Hoek als uit één mond. „Onze partnerradiostations staan onder druk van overheden. Dit soort symposia helpt ze om onafhankelijk te blijven en misstanden aan de kaak te stellen. Wij leveren op die manier een bijdrage aan de vrije meningsvorming van mensen over de hele wereld.”

Hoek: „Een van de vermoorde vrouwen daar is de Nederlandse Hester van Nierop. De Wereldomroep maakte een reportage. We organiseerden twee seminars, een in Den Haag en een in Mexico-stad. Het grootste deel van onze luisteraars hebben we via de talloze partnerstations in Latijns-Amerika. Dan zie je wat je voor deze stations kunt betekenen. In veel landen staan ze onder grote druk van de overheden. Met zo’n seminar kun je ze steun geven om de rug recht te houden. Er was in Mexico-stad een geweldige belangstelling. De emoties liepen hoog op. We weten in ons landje niet goed wat het is om weerstand te bieden tegen de censuur van overheden. Elders in de wereld komt de persvrijheid steeds meer onder druk te staan. Dat vergroot slechts de noodzaak van onpartijdige en betrouwbare informatie. Op zo’n seminar creëert de Wereldomroep als het ware een podium voor discussie en dialoog.”

Daalmeijer vindt niet dat de Wereldomroep met zulke activiteiten de onafhankelijkheid prijsgeeft. Hij wijst op de missie en de rol van de Wereldomroep in het buitenland. „Nederland is niet machtig, wel invloedrijk. Het kan als een neutrale partner opereren en een belangrijke rol spelen. Daarbij kan de Wereldomroep mede dankzij de jarenlange ervaring met andere culturen bij uitstek als bruggenbouwer fungeren.”

In crisisgebieden stimuleert de Wereldomroep de onafhankelijke journalistiek door het bieden van faciliteiten aan onderdrukte onafhankelijke stations. Hij wijst op een fotoserie aan de muur. Witte containers met de letters Queen Beatrix. „Wij helpen onze partners in Atjeh van de grond te komen. We overwegen of het zinvol is vaker een seminar te organiseren, bijvoorbeeld een over de ontvoerde Colombiaanse politica Ingrid Betancourt.”

Als het aan Daalmeijer en Hoek ligt, is het laatste woord nog niet gesproken over Radio Nederland Wereldomroep. In deze tijd van toenemende globalisering wordt het almaar belangrijker dat landen hun eigen cultuur vasthouden en uitdragen. Het verspreiden van een realistisch beeld van Nederland zal een van de taken van de Wereldomroep blijven. Er valt in de toekomst nog meer te verwachten. „China is grotendeels blanco terrein voor ons. Op dat land willen we ons gaan richten. In Afrika valt het nodige te doen. Dat alles onder het motto: ”we share, don’t shout” - we delen, we schreeuwen niet.”