Oostenrijk en Finland zaten in de herfst van 2005 met elkaar om de tafel om de EU-strategie voor 2006 te bepalen. Het document dat zij toen opstelden is in de afgelopen maanden door de actualiteit ingehaald. De cartoonaffaire, de verkiezingsoverwinning van Hamas en het feit dat de Iraanse president Ahmadinejad de Holocaust ontkende, hebben ertoe bijgedragen dat Finland zich terdege moet voorbereiden op het komend voorzitterschap. Vorige week vergaderde de Finse regering dan ook over de te stellen prioriteiten en budgettaire maatregelen ten aanzien van de Palestijnen.Neutraal
Finland heeft -evenals Oostenrijk- altijd bekendgestaan als een politiek neutraal land, vanwege de langdurige invloed van de Sovjet-Unie op het buitenlands beleid. De algemene verwachting is dat Finland deze neutraliteitspolitiek ook als voorzitter van de Europese Unie zal handhaven. Dat zou betekenen dat het land de huidige houding van de EU ten aanzien van Hamas overneemt: Hamas is democratisch gekozen en moet daarom behandeld worden als politiek leider van de Palestijnen.

„We hebben te maken met een aantal ingrijpende veranderingen”, zegt Jari Vilen, voorzitter van de Grote Commissie van het Finse Parlement en belast met EU-zaken. „We kunnen ervan uitgaan dat de Israëlische premier Sharon niet meer in de politiek zal terugkeren. Een terroristische organisatie is politiek leider van de Palestijnen geworden. Ook de commotie rondom het cartoonschandaal zal nog niet voorbij zijn tegen de tijd dat Finland voorzitter is. We moeten dus heel zorgvuldig afwegen hoe we hiermee moeten omgaan, omdat we als voorzitter de EU vertegenwoordigen.”

tussenkop (u16(Onacceptabel

Minister van Buitenlandse Zaken Erkki Uomioja, die volgens een parlementariër van de Conservatieven,„linkser is dan Marx en Stalin”, heeft in reactie op de Palestijnse verkiezingen aangegeven dat het „onacceptabel is dat Hamas enerzijds wil regeren en anderzijds zijn terroristische activiteiten wil voortzetten.” Voor de Finse minister staat het vast: „Met een terroristische organisatie zullen wij niet onderhandelen.” Het zijn opmerkelijke woorden uit de mond van de man die een rel veroorzaakte door de vergeldingsacties van Israël te vergelijken met nazipraktijken.

Volgens Vilen kan de EU erop rekenen dat Finland een harde lijn zal kiezen in de strijd tegen terrorisme, zeker na de uitspraken van de Iraanse president, die openlijk opriep tot Israëls vernietiging. „Finland zal als voorzitter een zerotolerancestandpunt innemen ten aanzien van terrorisme. Uitspraken zoals die van Ahmadinejad zijn absoluut onacceptabel”, aldus Vilen.

De voorzitter van de Grote Commissie verwacht dat de invloed van Finland aanzienlijk zal zijn. „Een kleine lidstaat als Finland weet over het algemeen meer te bereiken op het gebied van bemiddeling dan een grote lidstaat als Duitsland of Frankrijk. Grote lidstaten hebben hun eigen agenda, terwijl bij kleine lidstaten het belang van de EU vooropstaat,” meent Vilen.

Het Finse Parlement heeft grote invloed op de beslissingen die in Brussel en Straatsburg worden genomen. Voordat ministers naar de Raad van Ministers in Brussel gaan, moeten ze altijd eerst overleggen met het Finse parlement over de standpunten. Denemarken kent dit systeem ook, maar gaf het tijdens het voorzitterschap van de EU tijdelijk op. Vilen benadrukte desgevraagd dat Finland het systeem juist wil behouden, ook als EU-voorzitter, om zo als parlement nauw betrokken te kunnen blijven bij de Europese politiek.

Nu doet de financiering van Palestijnse schoolboeken met Finse EU-gelden weer stof opwaaien in de Finse politiek. Jaarlijks wordt er 7 miljoen euro aan deze boeken besteed, die haat tegen het Westen en vooral tegen Joden stimuleren. Hoewel herhaaldelijk is aangegeven dat de inhoud van de boeken aangepast zou worden, blijkt uit onderzoek van de Palestinian Media Watch dat dit onvoldoende het geval is. Regeringsvertegenwoordigers die verantwoordelijk zijn voor het EU-budget voor het Midden-Oosten hebben dan ook aangegeven extra aandacht te besteden aan de wijze waarop het EU-geld gebruikt wordt.

Bjarne Kallis, parlementariër voor de Christelijke Democratische Partij en presidentskandidaat bij de Finse verkiezingen van januari, heeft een verklaring voor Finlands breuk met de neutraliteitspolitiek. „Finland heeft zich nooit echt gerealiseerd dat Israël als buffer voor het Westen functioneert”, meent Kallis. „Pas nu de Arabische wereld zich vanwege de cartoonaffaire rechtstreeks tegen het Westen keert, begint het hier door te dringen hoe groot de bedreiging in werkelijkheid is.”