Daarnaast dreigt een nadeel dat kan oplopen tot honderden miljoenen dollars, onder meer doordat de kredietwaardigheid van de onderneming terugloopt, waardoor hogere rentelasten ontstaan.Deze inschatting van Amerikaanse bedrijfsjuristen staat in een stuk dat donderdag naar de Tweede Kamer is gestuurd. Het is een verslag van een bijeenkomst in New York, vorige week donderdag. Ambtenaren van Economische Zaken en hun adviseurs spraken daar op uitnodiging van het energiebedrijf Essent met Amerikaanse deskundigen.

Die deskundigen waarschuwen voor een „domino-effect.” Als Essent of een andere onderneming juridisch wordt aangepakt, zullen andere Nederlandse concerns volgen.

De grote Nederlandse energieconcerns hebben hun bezittingen ondergebracht in geheime leasecontracten bij Amerikaanse investeerders. Dat brengt belastingvoordeel met zich mee, dat de investeerders en Nederlandse concerns met elkaar delen. De looptijd van die contracten is tientallen jaren.

De Amerikaanse investeerders zien de splitsing van de energiebedrijven als een ontbindende voorwaarde in het contract. De deskundigen, waarmee Essent en Economische Zaken gesproken hebben, denken dat die investeerders de splitsingswet zullen aangrijpen om schadeclaims in te dienen. Sinds het afsluiten van de leasecontracten is de Amerikaanse belastingwetgeving veranderd en daardoor zijn ze minder aantrekkelijk geworden.

Een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken liet in een reactie weten, dat minister Brinkhorst vasthoudt aan zijn inschatting in de toelichting bij het wetsvoorstel, dat de totale schade aan claims hooguit enkele tientallen miljoenen euro’s zal zijn.

Het gesprek van de ambtenaren in New York past in het streven van het ministerie om „zo goed mogelijk beslagen ten ijs te komen.” De woordvoerder bestrijdt niet de feiten in het rapport, maar wijst er wel op dat het verslag niet ter goedkeuring is voorgelegd aan de ambtenaren die eraan deelnamen.

Het gesprek in New York vond plaats nadat de Tweede Kamer vorige maand een hoorzitting hield over de geheime leasecontracten. De inschatting van betrokkenen en diverse deskundigen in ons land over de mogelijke gevolgen van de splitsingswet liep toen sterk uiteen. De Tweede Kamer behandelt de splitsingswet volgende maand.

CDA-Tweede Kamerlid Hessels vindt dat nu de leasecontracten van alle energieconcerns door Amerikaanse deskundigen beoordeeld moeten worden. Hij wil niet instemmen met de splitsingswet voordat voldoende duidelijkheid is ontstaan over de mogelijke gevolgen van de geheime overeenkomsten.

Uit het verslag blijkt ook dat ambtenaren van EZ de mogelijkheden hebben verkend van vermindering van de nadelige gevolgen door de splitsingswet geleidelijk in te voeren en door de kredietwaardigheid van de concerns te verbeteren door het verlenen van staatsgaranties.

Brinkhorst denkt dat eerlijke concurrentie op de energiemarkt alleen mogelijk wordt als de energieconcerns worden opgesplitst in een commercieel bedrijf dat de energie levert en een publiek bedrijf dat het netwerk in handen heeft en dat concurrerende aanbieders moet toelaten op de leidingen. De aandelen van de energieconcerns zijn in handen van provincies en gemeenten.