„Niemand vraagt ons om deel uit te maken van de Europese Unie en niemand kan ons ervan weerhouden eruit te treden, maar ik wil niet dat we zover komen. Ik wil een Ierland in het hart van Europa”, zo sprak Bertie Ahern deze week op de Europese top in het Spaanse Sevilla. De premier begon zijn campagne voor een Iers ”ja” voor de uitbreiding van Europa niet in eigen land, maar in Spanje.

Eindelijk had hij, na langdurig lobbyen, de andere Europese landen zo ver weten te krijgen dat zij de Ierse neutraliteit garanderen, een oud gevoelig punt voor de Ieren. Nooit zal het Ierse leger betrokken worden bij operaties buiten het eiland. Bij de verwerping van het verdrag van Nice, vorig jaar juni, bleken veel Ieren bang ooit meegesleurd te worden in een militair conflict.

In een uitgelekt vertrouwelijk rapport van de Europese Commissie blijkt nu dat sinds de verwerping vorig jaar de tegenstand alleen maar is gegroeid. Niet alleen is het aantal tegenstemmers met 3 procent gegroeid, maar ook het aantal voorstemmers daalde, zelfs met 8 procent.

Premier Bertie Ahern, die toch al niet zo gelukkig is met twee verloren referenda, beseft maar al te goed dat hij en zijn ministerploeg alles uit de kast moeten halen om het land vóór uitbreiding te laten stemmen. In het rapport wordt gewaarschuwd voor een herhaling van de ramp van vorige zomer. Toen bleef tweederde van de Ieren thuis, en van degenen die opkwamen stemde 54 procent tegen en 46 procent voor.

De premier hoopt dat de neutraliteitsbelofte het Ierse nee-kamp de argumenten uit de handen heeft geslagen. Hij overweegt, samen met het referendum voor uitbreiding, de kiezers een grondwetswijziging voor te leggen waarin de neutraliteit wordt vastgelegd. Ook hij weet immers dat de belofte van de Europese ministers wel heel mooi is, maar juridisch niets voorstelt.

Of de ”Taoiseach” -zoals de premier in Ierland heet- écht blij is geweest met de openlijke steun van de Engelse premier Tony Blair, zullen we wel nooit te weten komen. De bron van alle ellende ligt immers bij de Engelse overheersing. De Ieren weten ook wel dat ze niet zonder de Engelsen kunnen, maar dat hun liefde niet bij de buren ligt, mag zachtjes uitgedrukt heten. De Britse premier zei in Sevilla de neutraliteitsverklaring volledig te ondersteunen. „Er is voor de Ieren geen reden om ook maar ergens bang voor te zijn”, zo verklaarde Blair.

Tijdens het slotdiner van Europese leiders verzekerde Ahern zijn collega’s dat zij er op kunnen rekenen dat hij het pad zal effenen voor de verdere uitbreiding van de EU met de tien Oost-Europese landen. De opstellers van het rapport zien het allemaal wat minder zonnig in. De kiezers zijn het zat om telkens weer naar de stembus te moeten. Ze moeten straks voor de derde keer naar de stembus in zo’n zeven maanden tijd. Bovendien hebben ze zestien maanden geleden al te kennen gegeven wat ze van de uitbreiding vonden.

Daarbij komt dat de politieke partij die het meest Europees gezind is -Fine Gael- bij de verkiezingen van vorige maand bijna werd gehalveerd, waarna de leiders opstapten. Verder zijn de kassen van de verschillende politieke partijen nu leeg, en dat belooft weinig goeds.

Wat ook nog in het nadeel van premier Ahern werkt, is dat hij binnen afzienbare tijd impopulaire maatregelen zal moeten nemen om het schatkisttekort weg te werken. Iets waar hij niet omheen kan nu er een miljardengat zit tussen begroting en de inkomsten en uitgaven. Deze pijn in de portemonnee van de kiezers zal zijn populariteit zeker niet ten goede komen.

Hoewel de Ierse politici er van alles aan doen om hun landgenoten over de streep te trekken, zitten ze met nog een probleem: de gewone Ier wil eigenlijk niet. Natuurlijk beseffen de Ieren dat ze hun rijkdom eigenlijk alleen maar aan Europa te danken hebben. Maar er zit ook een keerzijde aan de medaille, en dat is de bedilzucht. Veel Ieren klagen erover dat hun land is veranderd en niet alleen maar in hun voordeel. Ze houden niet zo van regels. Nog maar tien jaar geleden ging alles er zo veel gemakkelijker. Alles werd wel even geregeld. Maar in een heel korte tijd werd -omwille van het Europese geld- alles in een strak keurslijf gewrongen.

De Europese leiders hebben in het Spaanse Sevilla al te kennen gegeven dat de 3 miljoen kiesgerechtigde Ieren zeker niet de toekomst van 470 miljoen Europeanen zullen bepalen. Zij hebben de wachtende Europese landen als Hongarije, Polen en Tsjechië al te kennen gegeven dat hoe dan ook de uitbreiding doorgaat. Er komt een nieuwe grotere Europese Unie, met of zonder de Ieren.

Hoewel Ierland, wat het weer betreft, in honderd jaar niet zo nat is geweest als in 2002, wacht Bertie Ahern in ieder geval een hete zomer.