De koepel van patiëntenorganisaties NPCF is verbijsterd en organisaties die zich bezighouden met preventie voorzien desastreuze gevolgen. Ook de biotechnologische industrie loopt over van onbegrip.

Ze wijzen op het enorme belang van de onderzoeken en vragen de minister haar besluit terug te draaien. Ook verzoeken ze de Tweede Kamer om steun hierbij. Borst wil het budget van het onderzoeksinstituut ZonMW verlagen van 44 miljoen naar ruim 28 miljoen euro per jaar. Daardoor komen allerlei onderzoeken over de zorg op de tocht te staan.

De NPCF wijst erop dat het gaat om onderzoeken over patiëntenzorg en over de vraagsturing in de zorg. Dit houdt in dat de zorg moet inspelen op de vraag van patiënten, zodat deze meer invloed krijgen. Organisaties als het Aids Fonds, Consument en Veiligheid, Defacto, NIGZ, NISB, NOC-NSF, Schorerstichting en het Voedingscentrum vinden dat „een gat wordt geslagen” in de preventieactiviteiten. Ze vrezen dat campagnes tegen roken, drinken en onveilig vrijen niet of minder goed worden aangepakt. Dat zal op langere termijn een toename van sterfte, ziekte en zorggebruik tot gevolg hebben.

Een woordvoerder van minister Borst noemt de conclusies voorbarig. „Alle onderzoeken die lopen worden afgemaakt en ook de projecten waar ZonMW al subsidie aan heeft verstrekt, gaan door. Volgende week overleggen we welke nieuwe onderzoeken cruciaal zijn, en die zullen doorgaan.” De bedragen staan volgens de woordvoerder ook niet vast, omdat die nog kunnen veranderen voor Prinsjesdag.

De besparing is volgens het departement onder meer opgelegd omdat ZonMW sinds de oprichting in 1998 reserves heeft opgebouwd. Dat komt omdat VWS een groter bedrag aan voorschotten verstrekte dan ZonMW op zijn beurt uitgaf als subsidie aan projecten. Maar volgens een woordvoerder van ZonMW is het departement abuis. „Het afgelopen jaar hebben we de voorschotten keurig opgemaakt.” De reserves ontstonden volgens hem omdat het een tijdje duurt voordat een project werkelijk in gang is gezet.