Aanhangers van de Reformatie hebben het niet gemakkelijk in het Engeland van de zestiende eeuw. Koning Henry VIII regeert. Hoewel hij met Rome breekt om te kunnen trouwen met Anna Boleyn, zijn ook onder zijn bewind protestanten hun leven niet zeker. In die tijd leeft Anne Askew. Ze woont op landgoed South Kelsey Hall, in Lincolnshire. Op haar elfde doet haar broer Francis haar een boekje van Maarten Luther cadeau. Hij confronteert haar met de vraag of ze voor haar redding alleen op het verzoenende werk van Christus vertrouwt. Dat zet Anne aan het denken. Ze wordt „een nieuw schepsel in Christus” en een overtuigd voorstander van de protestantse leer.Een zwarte dag in haar leven is de dag dat ze met Thomas Kyme trouwt. Dat hij rooms-katholiek is vindt Anne het ergst. Behalve dat doet hij haar denken aan een faun, heeft hij volgens Anne „een volslagen gebrek aan verbeeldingskracht” en reageert hij „onbehouwen” op ideeën die niet met de zijne stroken.

Inquisitie
Dat de vastberaden Anne -die eerst weigert met Kyme te trouwen als haar vader hem aanbeveelt- toch overstag gaat, heeft te maken met haar broer Francis. Hij zegt: „Misschien ben jij wel degene die God wil gebruiken om het licht in zijn ziel te laten opgaan.”

Daarmee begint een huwelijk vol doffe ellende. Kyme laat zich door zijn vrouw niet bewegen tot het protestantisme. Dat zij veel meer van de Bijbel weet dan hij en hem verbaal de loef afsteekt, maakt hem gevaarlijk en gewelddadig. Ten slotte is hij degene die haar aangeeft bij de inquisitie.

Leslie S. Nuernberg tekende het verhaal op van een vrouw die van 1521 tot 1546 werkelijk heeft geleefd. Anne Askew komt in ”De hemel wacht” naar voren als een doortastende persoon, bereid om te evangeliseren, weigerend andere christenen te verraden of haar geloof te verloochenen. Ook al kost dat haar leven.

Dat blijft een ontzagwekkend thema, ook in een roman waarop best het een en ander aan te merken is. Zo geven de hoofdstukken 2 tot en met 6 -over een opstand tegen hoge belastingen van koning Henry VIII- een beeld van de onrustige situatie in het land, maar dit deel biedt genoeg stof voor een apart boek; het onderbreekt het verhaal over Anne te veel. Ook komen er erg veel namen in voor. Historische feiten en gebeurtenissen staan duidelijk centraal. Daardoor komen de karakters van de hoofdpersonen niet echt uit de verf. Dat blijf ik een groot minpunt vinden van een boek waar ”roman” op de voorkant staat, al staat dat er in nog zulke kleine lettertjes.

Maar zwartwitfiguren zijn Thomas Kyme en Anne Askew niet. Thomas is niet zonder meer een schurk, Anne niet zonder fouten. Op pagina 140 beseft zij berouwvol: „Ze had dapper tegenover Thomas getuigd van de waarheid, maar er was geen greintje zachtmoedigheid in haar geweest.” De martelares was geen heilige. En ze wist het.

N.a.v. ”De hemel wacht”, door Leslie S. Nuernberg, vert. Lisette Camera-van Putten; uitg. De Banier, Utrecht, 2005; ISBN 90 336 2819 8; 258 blz.; € 12,75.