De regering van het Afrikaanse koninkrijk Lesotho doet het daarom anders. Ze heeft alle 1,9 miljoen inwoners een test aangeboden. Vandaag, op Wereldaidsdag, onderging koning Letsie III publiekelijk de test. De monarch wil zo het taboe op hiv-tests in zijn land en de rest van de wereld doorbreken.De vorst heeft daarom de dorpshoofden gevraagd een ”pitso” te beleggen, een traditionele vergadering. Daarop moeten de lokale leiders de test aanbevelen. Dorpsbewoners krijgen dan advies en wordt gevraagd vrijwillig mee te werken.

„Dit is een grote stap voorwaarts”, zegt dr. Jim Young Kim, directeur van de WHO-afdeling hiv/aids. Kim heeft er veel vertrouwen in dat een groot deel van de bevolking van Lesotho, een klein bergstaatje dat volledig wordt omsloten door Zuid-Afrika, een test zal ondergaan. „We geloven dat 80 tot 90 procent van de inwoners bereid is mee te werken. Alleen dat zal al een zeer effectieve manier zijn om de verdere groei van het aantal hiv-besmettingen te beperken.”

Het plan om de complete bevolking van een land op hiv/aids te testen, is uniek. Het is een gezamenlijk initiatief van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de regering van Lesotho.

Het is de bedoeling dat eind 2007 alle Lesothanen van 12 jaar en ouder weten of zij wel of niet besmet zijn met het hiv-virus.

Bijna niemand van de Lesothanen is op de hoogte van zijn of haar hiv-status. De schatting is echter dat op dit moment 29 procent van de bevolking besmet is.

Achter dat cijfer gaat een vreselijke werkelijkheid schuil. Per dag sterven in Lesotho zeventig mensen aan aidsgerelateerde ziektes. Er zijn 100.000 aidswezen, 22.000 kinderen hebben aids en jaarlijks worden 7000 baby’s geboren die besmet zijn met het hiv-virus.

De crisis heeft zulke verreikende consequenties dat de levensverwachting sinds 2000 is gedaald van 52 naar 34 jaar. Sommige experts waarschuwen dat de ziekte Lesotho zo te gronde kan richten dat het land niet meer in staat is zelfstandig te functioneren. Het land lijdt aan chronische voedseltekorten doordat veel van de keuterboeren ziek zijn of zijn gestorven aan aids.

Dr. Kim hoopt dat het testprogramma een blauwdruk wordt voor andere landen waar veel mensen aan de ziekte lijden. Volgens hem komen alle landen met een besmettingsgraad van boven de 10 procent in aanmerking voor het testprogramma.

De WHO is ervan overtuigd dat een grotere openheid rond de ziekte, samen met de opheffing van de taboes die aids omringen, ertoe zal leiden dat mensen in hun gedrag meer rekening houden met de verspreiding van hiv/aids. Voor het bespreekbaar maken van de ziekte is het belangrijk dat ook op het Afrikaanse platteland bekend wordt dat aids behandelbaar is en dat het dus niet om de aankondiging van een spoedige dood gaat als blijkt dat iemand de ziekte heeft.

Het testprogramma moet in Lesotho een nationale dialoog over aids op gang brengen. Het plan is om minstens 3700 lokale gezondheidswerkers te trainen, zodat zij in staat zijn de tests efficiënt uit te voeren. Tegelijkertijd worden 3600 lokale adviseurs opgeleid. Het is de bedoeling dat zij in hun eigen omgeving mensen ertoe overhalen mee te doen aan de test.