Dat staat in het nieuwe studiefinancieringsstelsel van staatssecretaris Rutte van Onderwijs, waarmee het kabinet gisteren heeft ingestemd.Het tempo waarin studenten hun studieschuld moeten betalen, wordt afhankelijk van het inkomen dat ze na hun studie verdienen. Wie veel verdient, lost maandelijks meer af dan iemand met een laag salaris. Nu is de hoogte van het maandelijkse aflossingsbedrag nog afhankelijk van de hoogte van de lening. De koppeling aan het salaris moet de afschrikwekkende werking van het opbouwen van een studieschuld verminderen.

In het plan van Rutte wordt het mogelijk de terugbetaling te onderbreken als de ex-student even hoge kosten heeft. Wie een huis aanschaft, een wereldreis maakt of gezinsuitbreiding krijgt, mag het terugbetalen maximaal vijf jaar voor zich uitschuiven.

De Landelijke Studentenvakbond is niet enthousiast over de wijzigingen. „Het klinkt aardig dat je met een laag inkomen langer mag doen over het terugbetalen”, stelt een woordvoerder, „maar het blijft een rentedragende lening: hoe langer je erover doet, hoe meer je uiteindelijk betaalt. Wie veel geld verdient, is snel klaar en betaalt dus minder.”

Studenten boven de dertig gaan in het vervolg het normale collegegeld van 1500 euro betalen. Nu is het nog zo dat instellingen oudere studenten veel meer mogen vragen. De Commissie Gelijke Behandeling zei in juni in een zaak die een studente van de Vrije Universiteit had aangespannen, dat dit leeftijdsdiscriminatie is.

Rutte stelt verder voor studenten leerrechten te geven. Ze kunnen deze verzilveren bij een hogeschool of universiteit. Instellingen krijgen per ingezet leerrecht geld van de overheid. De opzet is dat studenten ergens anders gaan studeren als het onderwijs hun niet bevalt. Slechte universiteiten merken dit dus direct in hun portemonnee.

Studenten zagen de leerrechten niet als een verbetering en vonden dat ze er te weinig kregen. Rutte gunde hun een uitloop van anderhalf jaar, wat betekende dat ze 5,5 jaar over hun studie mochten doen. Na lang soebatten mogen studenten nu zes jaar studeren. Daarna gaat hun collegegeld fors omhoog. In plaats van het gewone collegegeld van 1500 euro moeten ze dan het dubbele gaan betalen. Ook op dit punt gaf Rutte toe. Aanvankelijk wilde hij toestaan dat instellingen het driedubbele zouden gaan vragen aan te trage studenten.

Extra leerrechten zijn er voor studenten die na hun studie nog een lerarenopleiding of een zorgstudie gaan doen. Dit houdt in dat zij ook voor hun vervolgstudie een lager collegegeld betalen. Voor andere vervolgstudies geldt wel een hoger collegegeld.

In het nieuwe studiefinancieringsstelsel blijft verder alles in grote lijnen bij het oude. De prestatiebeurs, aanvullende beurs, lening en ov-jaarkaart blijven bestaan. Studenten krijgen wel de gelegenheid meer te lenen. Voor het betalen van het jaarlijkse collegegeld kunnen ze bijvoorbeeld een collegegeldkrediet afsluiten. Dat maakt het mogelijk de basisbeurs te besteden aan kamerhuur en kosten voor levensonderhoud.