„Onze seksualiteit speelt zich af buiten het paradijs. Daarom ontkomt niemand aan spanningen op dit terrein.” Met die constatering startte prof. dr. ir. H. Jochemsen zijn lezing over seksualiteit in Nederland en in de gereformeerde gezindte sinds de seksuele revolutie. „Met name de anticonceptiepil heeft de beleving van seksualiteit en relaties danig veranderd.”De gereformeerde gezindte is op dit moment bezig een inhaalslag te maken, aldus de directeur van het prof. dr. G. A. Lindeboom Instituut. „Het CBS ziet samenhang tussen een geëmancipeerde levensloop, een afnemend belang van het moederschap en een stijging van het aantal echtscheidingen. Als we vervolgens signaleren dat ook in de gereformeerde gezindte meer vrouwen een baan buitenshuis hebben, is de kans reëel dat onze gezinnen kleiner worden en we meer met echtscheidingen te maken zullen krijgen.”

Jochemsen benadrukt de waarde van het huwelijk. „Het is een te negatieve benadering om alleen te zeggen dat het huwelijk er is om hoererij te voorkomen. Als ik naar het Hooglied kijk, ligt dat toch echt anders. Het is een mooie Joodse opvatting dat waar man en vrouw in liefde verenigd zijn, de wolkkolom van God daar is. Dat geeft ook aan dat geslachtsgemeenschap een manifestatie van liefde is.”

De meeste mensen beseffen volgens de hoogleraar te weinig hoe anders het leefklimaat is dan 25 jaar geleden. „Daarom is het alleen voorhouden van de oude gereformeerde zede onvoldoende. Als we het positieve karakter van seksualiteit er niet bij aantonen, werkt het zéker bij jongeren averechts. Alleen het voorhouden van de wet is onvoldoende.”

De hoogleraar voert een warm pleidooi voor een nieuwe manier van spreken over seksualiteit. „Het is voor iedereen een worsteling, laten we dan ook in de kerkelijke gemeente en in het gezin naast elkaar staan en seksuele zonden niet aanwijzen als dé zonden bij uitstek. Tegelijkertijd zeg ik dat we de genade van God niet goedkoop mogen maken en de geboden al bij voorbaat afzwakken.”

Seksuoloog drs. P. M. Wagenaar denkt dat velen de huwelijksnacht overschatten. „Daar wordt nogal eens gespannen naar toegeleefd. Stellen blijven rein tot de trouwdag, maar vervolgens valt het allemaal bar tegen of het lukt niet om tot gemeenschap te komen.”

Ook ziekte of handicap leiden in een aantal gevallen tot seksuele problemen, weet de seksuoloog. „Het is de vraag hoe we bij het vermoeden van seksuele problemen daarover gaan praten. Moet het initiatief van de hulpverlener komen, of van de mensen zelf? We krijgen wel van onze cliënten het signaal dat we te weinig met hen bidden. We bezinnen ons dan ook op de vraag of en hoe we dat meer gestalte moeten geven.”

Praat over seksualiteit, oordeelt drs. P. J. Verhagen, theoloog en psychiater bij Stichting Meerkanten. „Ik waag te veronderstellen dat de meesten van u nauwelijks thuis seksuele voorlichting hebben gehad. Uw eigen ervaring van hoe er bij u thuis over seksualiteit werd gesproken, speelt altijd een rol.”

Echtparen moeten zich kwetsbaar naar elkaar durven opstellen, stelt Verhagen. „Praat over gevoelens, wensen, verlangens, over wat je fijn vindt en wat niet, waarvan je wel geniet en waarvan niet.” De theoloog daagt opvoeders uit om altijd op een positieve manier over seksualiteit te spreken. „Ik hoor vaak alleen maar zeggen wat er mis is. Maar er staat in ons denken over seksualiteit nogal wat op het spel. Het hoort tot de kern van wie wij mógen zijn. De totale overgave aan de ander is dan ook typerend voor het huwelijksverbond.”

Tijdens de forumdiscussie -die voorafging aan twee workshoprondes- rijst de vraag of seksuele zonden extra belast zijn, omdat die in de Bijbel zo vaak in verband met de doodstraf worden aangehaald. Prof. Jochemsen: „Seksuele zonden hebben inderdaad een eigen plek. Maar in kerkelijke kring worden ze vaak zo geïsoleerd, dat mensen alleen nog maar voor overtreding van het zevende gebod schuldbelijdenis moeten doen. Maar hoe zit dat bij belastingontduiking of roddelen? In een van zijn boeken plaatst de dichter Dante roddelaars niet voor niets onder in de hel. Wij moeten ervoor uitkijken alleen mensen met seksuele zonden als zondaars te bestempelen.”