Stoelinga nam donderdag namens ingenieursbureau Deerns uit Rijswijk op de uitvindersbeurs Holland Innovation de ID-NL Jaarprijs in ontvangst. De prijs van 7500 euro werd uitgereikt door Thony Ruys, oud-bestuursvoorzitter van Heineken.De trotse winnaar hoopt dat zijn energieproject ook elders navolging zal vinden. In principe is het ook te gebruiken in wijken en kantoren bij rivieren, kanalen en meren. Er is alleen veel water voor nodig. „Op dit moment wacht iedereen nog even af; het systeem moet zich nog bewijzen. Als blijkt dat het werkt, zal er zeker interesse komen.” Stoelinga denkt dat het in de nabije toekomst een alternatief vormt voor de steeds vaker toegepaste opslag van warmte in de grond. Hij prijst woningbouwcorporatie Vestia, die hem, samen met projectontwikkelaar Ceres, de kans gaf zijn gelijk te bewijzen.

In Duindorp worden op dit moment ongeveer 100 oude panden vervangen door 789 nieuwbouwwoningen. Ieder huis krijgt een individuele pomp waarmee de hele woning wordt verwarmd. De warmtepomp is tevens geschikt voor de aanmaak van warm tapwater. De warmte voor de woningen, die zijn voorzien van vloerverwarming, ontstaat door energie te onttrekken aan het water van de nabijgelegen zeehaven.

Ing. P. A. Buurman, manager energie & milieu van ingenieursbureau Deerns, vergelijkt een warmtepomp met een „omgekeerde koelkast. In de koelkast wordt warmte aan de lucht onttrokken, waardoor de producten koud blijven. De warme lucht komt er aan de achterkant weer uit. Bij deze technologie wordt de warmte aan de binnenkant juist opgehoogd en vervolgens in een distributienet gepompt.”

Het idee om energie aan zeewater te onttrekken is niet nieuw, maar het stuitte vooral op het probleem van de lage temperaturen van het zeewater in de winter. Die daalt dan tot onder de 11 graden Celsius, waardoor het onttrekken van warmte via een normale warmtepomp veel elektriciteit kost. Het totale rendement blijft in dat geval erg laag.

Om dat te ondervangen zijn er twee warmtepompen achter elkaar geplaatst. Stoelinga en Buurman wisten dat collega’s dit als dom betitelden. „Dat is het ook, behalve als je een speciale pomp gebruikt en die voor meer dan de helft van de tijd uitzet.” Zolang het zeewater niet kouder is dan 11 graden Celsius is er niets aan de hand. Dan geeft een eenvoudige warmtewisselaar voldoende warmte af om de temperatuur in het distributienet op te stuwen tot 55 graden Celsius. Om in een koude periode de warmte voor de eerste warmtepomp op een niveau van 11 graden te brengen, is een tweede exemplaar geplaatst die met een erg lage drukverhouding kan werken. Die pomp bestond al, zegt Stoelinga. „Die wordt gebruikt in koel- en vrieshuizen. Of je dat een innovatie kunt noemen? Het is meer een slimme toepassing van bestaande technieken.”

„Uiteraard heb je de tweede pomp alleen in de winter nodig. Met dit systeem is een jaarrendement van meer dan 1500 procent haalbaar. Als we de noodzakelijke energie dan ook nog eens uit de windturbine halen, is er ook geen uitstoot meer van CO(in2(.”

Zover is het nog niet. De pompen worden vooralsnog aangedreven door gewone elektriciteit. Voor de bewoners maakt het niet veel uit, omdat zij via de woningcorporatie die het systeem exploiteert ongeveer hetzelfde betalen als hun collega-huurders in woningen met een gasgestookte cv-ketel.

Overigens is het systeem nog niet operationeel. In Duindorp is het distributienet wel aangelegd, maar wordt het gevoed door een noodketel. In oktober of november volgend jaar komt de zee er pas echt aan te pas.

Volgens Buurman heeft de vinding verschillende voordelen. „De uitstoot van CO(in2( vermindert met de helft en is alleen nog van toepassing voor de opwekking van elektriciteit. Het project kan verder gemakkelijk andersom wordt gebruikt en in de zomer voor koeling worden ingezet. In Aruba zijn we betrokken bij een project waarbij het zeewater vermoedelijk op die manier wordt gebruikt. Voor hotels langs de warme kust daar is dat heel goed haalbaar.”