Het nieuwe cellencomplex dient ter vervanging van de Bijlmerbajes in Amsterdam. De plannen voorzien in een huis van bewaring, een jeugdgevangenis en een grenshospitium op het zogenoemde Hembrugterrein. Het gaat om een complex van circa 1000 cellen, met de mogelijkheid om die met 200 uit te breiden. De gevangenis wordt qua grootte en vorm een gebouw dat zijn weerga niet kent in Nederland.

Op het 43 hectare grote Hembrugterrein moeten naast de inrichting (12 hectare) ongeveer 1500 huizen en kleinschalige bedrijven komen. Centraal in het gebied komt een hoge toren met woningen te staan.

De monumenten en het Kleibos op het stuk grond blijven behouden in de plannen van de Rijksgebouwendienst. Dat was een wens van de gemeente. Het bos komt tussen de woningen en de gevangenis te liggen.

Het Hembrugterrein was van meet af aan de eerste keus van het Rijk om een justitiële inrichting te vestigen, omdat de overheid eigenaar van die grond is. De gemeente zag de gevangenis liever in het Vijfhoekpark, maar de inwoners van Zaanstad verwierpen dat alternatief in een referendum.

Het college van Zaanstad bespreekt het voorstel van de Rijksgebouwendienst na de zomervakantie. Burgemeester en wethouders willen eerst polsen hoe betrokkenen en omwonenden erover denken. Voor de Rijksgebouwendienst is nu haast geboden. Al in 2000 klopte de dienst bij de gemeente aan om in Zaanstad een gevangenis te bouwen die in 2004 klaar moest zijn.

De bouw kan op zijn vroegst in 2005 beginnen. Dan moet munitiefabriek Eurometaal wel weg zijn van het terrein. Door de munitieopslag van de fabriek mag er nu niets op het terrein gebeuren. Eurometaal heeft al aangegeven de fabriek begin volgend jaar te sluiten. Op z’n vroegst in 2007 kan de justitiële inrichting klaar zijn.