Werknemers die worden ontslagen, kunnen op dit moment een vergoeding van de rechter krijgen van een maandsalaris per gewerkt jaar.Met de FNV valt te praten over afschaffing van deze zogeheten kantonrechtersformule. Voorwaarde is wel dat het kabinet met een wettelijke regeling komt. Vergoedingen volgens deze wet zouden voor iedereen moeten gelden, dus ook voor werknemers die zelf ontslag nemen, vindt Bloemarts.

De FNV’er stelt voor om de vergoeding „aan te passen aan de situatie op de arbeidsmarkt.” Op die manier kan het kabinet de wettelijke compensatie verhogen of verlagen al naar gelang de hoogte van de werkloosheid op dat moment. Bloemarts laat in het midden of de vergoeding bij een hogere werkloosheid groter of juist kleiner moet zijn. Verder wil de FNV dat werkgevers en bonden in CAO’s kunnen afwijken van de wettelijke vergoeding.

Bedrijven die personeel willen ontslaan moeten hiervoor toestemming vragen aan het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI). De rechter kan ook goedkeuring geven. Dat is sneller maar vanwege de vergoeding ook duurder. Vorig jaar liepen ongeveer 90.000 ontslagen via het CWI en 72.000 via de rechter.

Compensatie volgens de kantonrechtersformule is met name werkgevers een doorn in het oog. Vooral voor personeel dat lang in dienst is, pakt de berekening erg hoog uit, vinden zij. „Goed om te lezen dat FNV voor het eerst over deze regeling willen praten”, laat een woordvoerster van werkgeversorganisatie VNO-NCW weten. De organisatie van kleine en middelgrote bedrijven MKB-Nederland wil alleen een vergoeding als de onderneming het ontslag valt te verwijten.

In tegenstelling tot de FNV staat collega-vakcentrale CNV „niet onmiddellijk te trappelen om iets te veranderen.” Volgens CNV-bestuurder Y. van Hout is dat niet meteen noodzakelijk omdat de rechter de vergoeding al kan verminderen, bijvoorbeeld als het slecht gaat met het bedrijf.

Evenals de werkgevers stelde minister De Geus van Sociale Zaken eerder de hoogte van ontslagvergoedingen al aan de kaak. Hij stelde een wettelijk maximum voor van een half maandsalaris per dienstjaar voor alleen ontslagen werknemers. De vermindering moet hen stimuleren meteen op zoek te gaan naar een nieuwe baan. Bovendien zullen bedrijven dan gemakkelijker mensen aannemen.

De regels voor het ontslaan van personeel veranderen op dit moment sterk. Bij het verlenen van ontslag is het CWI vanaf 1 januari minder streng als de werkgever met vakbonden afspraken heeft gemaakt over de reorganisatie en compensatie voor het personeel.

Verder geldt bij grote ontslagrondes straks niet meer dat werknemers die het laatste in dienst zijn gekomen, als eerste eruit moeten. Volgend jaar moet de werkgever met het zogeheten afspiegelingsbeginsel de ontslagen over meerdere leeftijdsgroepen verdelen.

Daarnaast is het de bedoeling dat werkgevers vanaf 1 oktober 2006 met vakbonden in CAO’s eigen regels voor ontslag kunnen afspreken. Bovendien denken de bonden en de werkgeverorganisaties op dit moment na hoe het ontslagstelsel verder aangepast kan worden. Het kabinet wil onder andere dat er meer nadruk komt te liggen op de scholing van werknemers zodat zij na hun ontslag meer kansen krijgen op een baan.