Burgerjournalist denkt niet: Dit is nieuws
DEN HAAG - Traditionele media als kranten, omroepen en televisiezenders zetten steeds vaker de gewone burger in voor de nieuwsgaring. Daarnaast beginnen steeds meer buurtbewoners of dorpsgenoten zelf een weblog of een internetkrant. Burgerjournalistiek, is de nieuwe term. Waar leidt het toe?
Ooit gehoord van de kat uit het Twentse dorpje Goor? Die werd op een avond doodgereden en liet een nest met vier jonge katjes na. De aanrijding groeide uit tot een hype. Velen tientallen dorpsbewoners, om precies te zijn 165, mengden zich in een discussie over de vraag: Hoe kon het gebeuren? En: Waar moeten de jonkies nu naartoe?Nee, het was niet het dagblad Tubantia waarin de dorpsbewoners van zich lieten horen. Ook niet het huis-aan-huisblad, het wijkorgaan of het verenigingsblad. In plaats daarvan was het www.goorsnieuws.nl, een van de eerste Nederlandse burgerkranten, dat met de eer ging strijken. „Het was het beste nieuwsitem uit ons prille bestaan”, aldus bedenker en redacteur Bert Schabbink van de krant.
Schabbinks succesverhaal staat niet op zichzelf, zo bleek woensdagavond tijdens een door de stichting MediaDebat belegde discussie. Ook vergelijkbare initiatieven in Haarlem (www.Amsterdamsebuurten.nl) en Den Haag (Digitale Muurkrant Schilderswijk en de Stadsomroep) onthaalt de lokale bevolking enthousiast.
Schabbink begon zijn digitale krant afgelopen zomer en registreerde sindsdien een kleine 200.000 reacties. Ook de eerste primeur is inmiddels een feit. „In de kroeg van Goor vingen we op dat we misschien een bungalowpark zouden krijgen. Dat zou drie keer zo groot zijn als ons eigenlijke dorp. We hebben het gecheckt en het bleek te kloppen. De gewone kranten kwamen er pas een week later mee.”
De werkwijze die deze media volgen, is grosso modo dezelfde: De geïnteresseerde burger wordt met een laptop en een cameraatje…tje de buurt ingestuurd en rapporteert zijn bevindingen aan een redactie van een of twee man. Die schaaft het verhaal wat bij en vervolgens mag de lezer meelezen en -discussiëren. Bijvoorbeeld over de berg huisraad die de stoep op de hoek van twee Haarlemse straten verspert. Of anders over de kat van Goor.
Een burgerjournalist denkt niet in de eerste plaats in termen van nieuwsberichten, vat Schabbink de werkwijze van zijn medium samen. Anders gezegd: er is niet zoals bij veel kranten een beleid of een agenda die bepaalt wat belangrijk is en waar het in de krant komt. Alles is welkom en de lezer selecteert.
Dat een dergelijke werkwijze in de eerste plaats vooral amateuristisch lijkt, weerhoudt diverse gevestigde kranten er momenteel niet van terdege in de gaten te houden wat de burgerjournalist hun eventueel heeft te bieden. Dat de eerste cameraopnames van de tsunamiramp en de zelfmoordaanslagen in de Londense metro niet werden gemaakt door professionele verslaggevers, maar door burgers annex journalisten speelt daarbij zeker een rol.
Want wat zou er kunnen gebeuren als burgerjournalisten dergelijke beelden straks niet langer aanbieden aan de gevestigde media, maar deze massaal op hun eigen websites plaatsen? Is het scannen van wat burgerkranten dan niet veel interessanter dan het lezen van een gewone krant?
Onze laagdrempeligheid is een belangrijk wapen, oordeelde Schabbink over zijn Goorsnieuws. „En naarmate streekkranten over een steeds groter gebied gaan schrijven, valt ons aanbod aan dorpsnieuws extra op.”
Een medium dat zich echt op het dorps- of stadsnieuws wil richten, kan het straks dus eigenlijk niet meer zonder burgerjournalisten stellen, vatte gespreksleider Nico Haasbroek samen. Een van de aanwezigen uit het publiek, voorlichter van de gemeente Alphen aan den Rijn, viel hem bij. „Als het Alphenaartje, een burgerjournalist uit onze gemeente, iets publiceert, kunnen we wachten op de telefoontjes van de schrijvende pers. Die willen weten of wat hij schrijft waar is.”
Dat de grote dagbladen, die een mix aan binnenlands, buitenlands, politiek en economisch nieuws brengen, binnenkort veel van burgerjournalisten te duchten krijgen, leek internetjournalist en bestuurslid van de Nederlandse Vereniging van Journalisten Erik van Heeswijk minder waarschijnlijk. „Op dit moment is het nog nauwelijks na te gaan welke burgerjournalist betrouwbaar is en welke niet.” En, voegde wetenschapper Martijn de Waal van de Universiteit van Amsterdam daaraan toe: „Aan het uitpluizen van het boekhoudschandaal bij Ahold heb je als burgerjournalist nog een hele kluif.”