Het koningshuis levert een belangrijke bijdrage aan een levende democratie, zo zei Tjeenk Willink gisteren in Groningen op de eerste dag van een tweedaags congres over de toekomst van de monarchie.Het congres vond plaats ter gelegenheid van het 25-jarig regeringsjubileum van koningin Beatrix. De vorstin woonde donderdag, samen met premier Balkenende en de voorzitters van de Tweede en Eerste Kamer, een deel van het congres bij.

Tjeenk Willink concludeerde dat in de afgelopen 25 jaar het gezag van het koningshuis is toegenomen, hoewel het geen macht heeft. Dat is volgens de vice-voorzitter niet zonder risico, want macht en gezag moeten elkaar in een democratie aanvullen.

De vice-voorzitter van de Raad van State vindt het daarom niet verstandig om de regeringstaken van de vorstin te schrappen. De Koningin tekent als lid van de regering alle wetten, leest jaarlijks de Troonrede voor, benoemt bij kabinetsformaties de informateurs en formateurs en overlegt bijna wekelijks met de premier over het regeringsbeleid.

Ook prof. mr. E. Hirsch Ballin, hoogleraar internationaal recht in Tilburg, benadrukte de betekenis van het koningshuis voor een goed functionerende democratie. De democratisch gekozen bestuurder heeft volgens hem „een tegenover nodig”, iemand waaraan hij zich kan spiegelen. Door haar positie kan de Koningin het beste in politiek en samenleving naar boven brengen, aldus de hoogleraar, die van 1989 tot 1994 minister van Justitie was.

Prof. dr. H. te Velde, hoogleraar vaderlandse geschiedenis in Leiden, schetste de ontwikkeling die het koningshuis in de laatste eeuwen heeft doorgemaakt. Aanvankelijk wilden de Oranjes niets weten van democratie. Dat ligt nu helemaal anders. De Koningin ziet zichzelf nu als bewaker ervan, zo concludeerde Te Velde.