Twee jaar geleden lukte het de WTO niet om de landen op één lijn te krijgen. In het golfstaatje Qatar is nu wel de agenda opgesteld voor de nieuwe ronde van wereldhandelsoverleg. Het is de negende ronde sinds 1947. Het is de bedoeling dat de besprekingen tot 2005 duren. Vanaf eind januari volgend jaar gaan ze van start.

Kwakkelend
Er is de WTO-leden veel aan gelegen om een nieuwe handelsronde te houden. Meer vrijhandel kan een impuls betekenen voor de kwakkelende wereldeconomie. De topbijeenkomst van de WTO kreeg een politieke lading doordat de Verenigde Staten wilden laten zien dat terreurdaden de internationale samenwerking niet kunnen ondermijnen. De Amerikaanse onderhandelaar Robert Zoellick zei woensdag het akkoord te zien als een krachtig economisch en politiek signaal aan de wereld.

Tot op het laatst was succes van de besprekingen onzeker. Bij aankomst in Qatar afgelopen vrijdag lagen de lidstaten op belangrijke onderwerpen ver uit elkaar. Dat bleef zo tot dinsdagavond. Op voorstel van WTO-directeur Mike Moore is daarna met een klein aantal landen gewerkt aan overeenstemming.

Pas in de ochtenduren kwam er zicht op een akkoord. Politieke wil, vooral bij de Verenigde Staten en de Europese Unie, gaf de doorslag. Een duidelijk opgeluchte Moore zei een moeilijke week achter de rug te hebben.

India heeft in de eindfase een nieuwe ronde bijna getorpedeerd door grote onvrede over mogelijke onderhandelingen over regels voor mededinging en investeringen. India hield de handelstop zo bijna een gehele dag op. Tijdnood dreigde en delegaties raakten oververmoeid.

De ruzie is uiteindelijk gesust door de voorzitter van de conferentie, Youssef Kamal. Hij stelde India publiekelijk gerust dat iedereen met de onderhandelingen over investeringen, voor India het gevoeligste onderwerp, moet instemmen. Daarna bond de Indiase minister Murasoli Maran in.

Europees commissaris Pascal Lamy (Handel) gaf toe dat hij vele keren een nieuwe mislukking in het vizier had. Volgens de Fransman is dit het gevolg van de verplichte consensusvorming binnen de WTO, waardoor de WTO „onvoorspelbaarder is dan andere organisaties."

Lamy heeft er voor Europa heel veel uit weten te slepen. Bij milieu en regels voor investeringen en mededinging stond de EU tot woensdag geïsoleerd, maar Lamy heeft de punten toch op de agenda kunnen krijgen.

De EU heeft op landbouw wel moeten toegeven. Brussel zal de vermindering van exportsubsidies bespreekbaar moeten maken, nu nog een pilaar onder het gemeenschappelijke landbouwbeleid. Volledige afschaffing van de subsidies is echter niet aan de orde en is geen doel van de onderhandelingen. Frankrijk, dat enkele malen met een veto dreigde op landbouw, is daardoor overstag gegaan. Dit kunnen premier Jospin en president Chirac waarschijnlijk wel verkopen aan hun kiezers wanneer ze volgend voorjaar tegenover elkaar staan bij de presidentsverkiezingen in Frankrijk.

Medicijnen
De Verenigde Staten zijn in Doha vooral in de loopgraven gekropen voor de bescherming van hun textielsector. Dit onderwerp was voor handelsgezant Zoellick onbespreekbaar. India heeft het lang geprobeerd, maar moest uiteindelijk opgeven. In 2005 krijgt textiel uit ontwikkelingslanden, waaronder dus India, betere markttoegang door het aflopen van de bestaande textielovereenkomst, het zogenoemde multivezelakkoord.

De arme landen hebben vooral winst geboekt doordat ze de agrarische markten in de VS, de EU en Japan makkelijker kunnen betreden. Ook de verkrijgbaarheid van betaalbare medicijnen tegen aids, tbc en malaria is met een politieke verklaring geregeld.