Volgens twee prominente politici van beide kampen biedt een dergelijke „grote coalitie” de beste mogelijkheden om uit het politieke moeras te geraken. Bij de afgelopen zondag gehouden bondsdagverkiezingen versloeg de oppositiecombinatie van CDU/CSU en FDP de huidige regeringscoalitie van SPD en Groenen, maar zonder de meerderheid te behalen in het parlement, waardoor een patstelling is ontstaan.

SPD-minister van Binnenlandse zaken Otto Schily zei in een interview met de Italiaanse krant Corriere della Sera dat „de naald wijst naar een grote coalitie onder leiding van Schröder.” Ook voor Günther Beckstein van de Beierse CSU is een grote coalitie een uitgemaakte zaak, maar dan onder leiding van Merkel. Hoewel Merkels lijsttrekkerschap een voor de CDU/CSU tegenvallende verkiezingsuitslag opleverde, werd zij dinsdag door haar partijgenoten in de Bondsdag vrijwel unaniem herkozen als fractieleider.

Voorafgaand aan de sonderingen over de mogelijkheden voor een grote coalitie zouden CDU/CSU en SPD woensdag hun traditionele bondgenoten polsen. Beide kampen sluiten een coalitie met de nieuwe Linkse Partij van voormalige communisten en afvallige SPD’ers uit. Om rechts dan wel links aan een meerderheid te helpen zouden respectievelijk de Groenen en de FDP in aanmerking komen, maar beide partijen hebben daar hun bedenkingen bij.

De Groenen leken dinsdag samenwerking met de CDU/CSU eigenlijk al uit te sluiten. De partij bereidt zich voor op een terugkeer naar de oppositie, aldus de leiding. Zowel de fractieleiders als de huidige ministers van de partij zeiden dat de meningsverschillen met de CDU/CSU waarschijnlijk te groot zijn om een coalitie te vormen. Zo zijn de Groenen bijvoorbeeld groot voorstander van de toetreding van Turkije tot de Europese Unie, iets waar de christen-democraten fel tegen zijn. Toch zullen de partijen gesprekken voeren over een coalitie. „We willen het niet van tevoren af laten ketsen”, zei partijleider Claudia Roth dinsdag. „Maar één ding moet duidelijk zijn bij ons: inhoud gaat voor macht.”

Voor een minderheidsregering lijkt niemand in Duitsland te voelen. Daarmee kun je een land een tijdje besturen, maar geen vormgeven, zei Wolfgang Böhmer, minister-president van de CDU in Saksen-Anhalt. Plaatsvervangend SPD-voorzitter Kurt Beck zei dat een minderheidsregering het in het tweekamersysteem in het Duitse parlement dubbel zo zwaar zou krijgen. „In het belang van de stabiliteit en daadkracht van het land mag het niet tot zo’n oplossing komen”, zei Beck in de Neue Presse. „Het spreekt vanzelf” dat de SPD aan een dergelijke coalitie deelneemt met Schröder aan het roer; volgens Beck is de SPD de grootste partij, omdat de CDU en haar Beierse zusterpartij CSU niet als één partij beschouwd mogen worden. Vice-fractievoorzitter van de CDU/CSU Wolfgang Bosbach deed die redenering af als flauwekul. Het zijn niet de partijen die fracties vormen, maar de afgevaardigden en CDU en CSU hebben nog altijd drie zetels meer dan de SPD, zei Bosbach.

Niet iedereen binnen de SPD vindt een grote coalitie zonder Schröder ondenkbaar. Klaus Wowereit, SPD-burgemeester van Berlijn, zei in een radio-interview dat de SPD „onder omstandigheden” zonder Schröder zou kunnen. „Maar deze omstandigheden zijn nog niet daar”, voegde hij er meteen aan toe. Het was voor het eerst dat een belangrijk SPD’er speculeert over een toekomst zonder Gerhard Schröder.

De Duitse krant Bild suggereerde ook al dat de bondskanselier moet vertrekken. Een anonieme SPD’er zei in de krant: „Een bondskanselier die zichzelf opoffert om een vorming van een nieuwe regering mogelijk te maken. Dat is nog nooit vertoond. Schröder zou als een held de Duitse geschiedenisboeken ingaan.”

Dinsdag werd ook bekend dat demissionair minister van Buitenlandse Zaken Joschka Fischer zijn leidende positie bij de Groenen wil overdragen aan een ander. Fischer was in de verkiezingen lijsttrekker voor de Groenen. Hij wil wel zijn zetel in de Bondsdag innemen, maar is niet van plan de partij vanaf de achterste banken te leiden en waarschuwde dat hij niet weet hoe lang hij in het parlement blijft. „Ik heb mijn vrijheid ingeleverd voor de macht en nu wil ik mijn vrijheid terug”, zei hij.