Daardoor moet de vreemdeling veel te lang wachten op een besluit over zijn verblijf. Bovendien bestaat door lacunes het risico dat ongewenste vreemdelingen Nederland binnenkomen.

Dat heeft de Algemene Rekenkamer geconcludeerd na onderzoek van de reguliere aanvragen tussen 2001 en begin 2005 bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). De Tweede Kamer reageerde geschokt op het donderdag gepresenteerde rapport. Ze wil dat verantwoordelijk minister Verdonk (Vreemdelingenzaken) snel orde op zaken stelt.

De Rekenkamer stelt dat de bedrijfsvoering binnen de IND slecht is. Er zijn verbeteringen te zien, maar er zijn nog genoeg knelpunten. Zo moet er voldoende personeel zijn om de dossiers af te handelen en zijn er computerproblemen. De afzonderlijke ICT-systemen zijn niet op elkaar afgestemd en de gegevensbestanden zijn vervuild.

De kosten die de IND in rekening brengt voor de aanvraag van een verblijfsvergunning, vindt de Rekenkamer bovendien onvoldoende onderbouwd. Ze adviseert de legestarieven zo snel mogelijk opnieuw te berekenen.

Ook kraakt de Rekenkamer de overheveling van taken van de Vreemdelingenpolitie in 2003 naar de IND. Daar was een gebrekkige regie, zodat de organisaties niet wisten wat hun taken waren. Het hele complexe overdrachtsproces was niet goed voorbereid en het is daarna ook niet goed uitgevoerd. Vooral bij de IND ging veel mis. Dat leidde in 2004 tot noodoplossingen, omdat veel vreemdelingen nog veel langer moesten wachten op hun verblijfspapieren.

Naast de IND zijn ook de gemeenten, de vreemdelingenpolitie, de marechaussee, de ambassades en de rechterlijke macht betrokken bij de toelating van de vreemdeling. Binnen de hele keten is nauwelijks samenwerking. Dat moet en dat kan beter, aldus de Rekenkamer.

De vreemdeling die een verblijfsaanvraag indient, moet gemiddeld ruim tien maanden wachten, terwijl de wettelijke termijn uitgaat van zes maanden. Vooral bij bezwaarschriften moeten mensen lang wachten: zes tot maximaal veertien weken. Dat is twee tot vier keer de termijn die daarvoor is afgesproken. Soms komen de betrokkenen daardoor in problemen.

De kritiek op de IND is niet nieuw. Eerder waarschuwde ook de Nationale Ombudsman voor organisatorische problemen. Minister Verdonk (Vreemdelingenzaken) onderschreef donderdag in een eerste reactie de conclusies van de Rekenkamer. Ze komt binnenkort met een pakket maatregelen, onder meer een herziening van de wettelijke termijnen voor aanvragen bij de IND.

Oppositiepartijen GroenLinks en SP willen behalve daadkracht van de VVD-bewindsvrouw ook een parlementair onderzoek naar de „puinhoop" bij de IND.