VN-topman Kofi Annan toonde zich blij met het voorlopige akkoord op ontwikkelingsterrein. „De laatste 25 jaren lieten een dramatische vermindering van extreme armoede zien. Tot nu toe is de internationale solidariteit echter achtergebleven”, aldus de secretaris-generaal.

Daarom verwelkomde hij de steun die het ontwerpakkoord van de top uitspreekt voor de 0,7 procent van het bruto nationaal product voor ontwikkelingssamenwerkingen. Dat is de officiële norm van de VN-lidstaten, maar tot nu toe zijn er nog slechts vijf Europese landen die hieraan voldoen.

Het komt nu aan op de uitvoering, aldus de VN-topman. „Dit is een kwestie van ethiek, veiligheid en verlicht eigenbelang. We hebben de gelegenheid de komende tien jaar tientallen miljoenen levens te redden. We mogen hen niet teleurstellen.”

Ook was Annan positief over de uitspraak in het akkoord over de plicht tot internationale bescherming. „Voor het eerst aanvaardt u, duidelijk en ondubbelzinnig, dat u een collectieve verantwoordelijkheid heeft om bevolkingen te beschermen tegen volkerenmoord, oorlogsmisdaden, etnische zuiveringen en misdaden tegen de mensheid.”

Toch herhaalde Annan dat de lidstaten nog veel werk moesten verzetten op veiligheidsgebied, zoals de hervorming van de Veiligheidsraad, het verbod op kernwapens en ontwapening. „Juist omdat de wereld zo onvolmaakt is, hebben we de Verenigde Naties nodig”, aldus Annan.

Ook president Bush liet zich zeer positief uit over de armoedebestrijding en de millenniumdoelstellingen op dat gebied. „We hebben een morele plicht anderen te helpen en ervoor te zorgen dat ons werk effectief is.” Bush’ eigen VS behoorden echter tot de landen die op dit punt dwarslagen bij de onderhandelingen die aan de top voorafgingen.

Bush herhaalde dat hij bereid is met andere westerse landen samen te werken om de internationale handelsbarrières te slechten. „De grootste obstakels voor vrije handel zijn de tarieven en subsidies die mensen in de ontwikkelingslanden isoleren van de kansen in de 21e eeuw”, aldus Bush. „Door de handel te vergroten, verbreiden we hoop en kansen naar de uithoeken van de wereld.”

De voorzitter van de Europese Commissie, Barroso, wilde graag „de stem zijn van meer dan 1 miljard mensen in extreme armoede.” Handel was het voornaamste middel om dit op te lossen, zei Barroso. „Geen ontwikkelingsland is er ooit bovenop gekomen door hulp alleen.”

Barroso rekende voor dat een stijging van 1 procent van Afrika’s deel in de wereldhandel, de inkomsten uit ontwikkelingsgelden enkele keren zou verdubbelen.

Volgens de Britse premier en EU-voorzitter Tony Blair zijn alle EU-lidstaten vastbesloten meer te besteden aan ontwikkeling. Hij noemde hierbij ook de Europese afspraak om in 2015 gezamenlijk 0,7 procent van het nationaal inkomen aan ontwikkeling uit te geven.

Vijf regeringsleiders presenteerden woensdag in het VN-gebouw een speciaal „initiatief tegen honger en armoede”: president Lula da Silva (Brazilië) en president Lagos (Chili) vanuit het zuidelijk halfrond en premier Zapatero (Spanje), premier De Villepin (Frankrijk) en een woordvoerder van bondskanselier Schröder (Duitsland) van het noordelijk halfrond.

Vorig jaar hadden deze landen besloten een „bondgenootschap” op te zetten. „Honger is het grootste massavernietigingswapen. Voor het eerst is honger niet meer alleen een sociaal probleem, maar ook politiek”, stelde initiatiefnemer Lula. „Zelfs het bedrijfsleven en de vakbeweging houden zich er nu mee bezig.”

Lula noemde de 50 miljard dollar die wereldwijd aan ontwikkelingssamenwerking wordt gespendeerd „niet veel als je dit vergelijkt met het vele geld dat voor onbelangrijke dingen rond de wereld gaat.”

De Franse premier De Villepin, die op de top president Chirac vervangt, noemde armoede „economisch absurd en politiek gevaarlijk.” Hij zei op de top veel steun te hebben gekregen voor het Franse initiatief een armoedebelasting te heffen op uitgaand vliegverkeer. Dit geld moet worden besteed aan de bestrijding van tbc en malaria.

De Spaanse premier Zapatero noemde honger „totaal onrechtvaardig.” Juist daarom had zijn regering na haar aantreden de budgetten sterk verhoogd. „Vandaag is een dag van gerechtigheid”, stelde Zapatero.

De woordvoerder van de Duitse bondskanselier Schröder noemde de samenwerking een „zinvol verbond van Noord en Zuid.” „Onze partners in het Zuiden kunnen rekenen op Duitsland.”

Niet-gouvernementele organisaties (ngo’s), waaronder Nederlandse als Novib, Cordaid en NCDO, uitten zich teleurgesteld over de ontwerpverklaring van de VN-top. „De wereldleiders hebben hoop de grond in geboord”, aldus een verklaring van de Global Call to Action against Poverty (Wereldwijde oproep tot actie tegen armoede) van woensdag. Volgens de Nederlandse ontwikkelingsorganisatie Cordaid komt premier Balkenende na de top terug met „een koffer vol gebakken lucht.”

De organisaties stellen dat er op de top niet meer gebeurt dan het herhalen van eerdere beloften. In de afgelopen vijf jaar, sinds de millenniumtop van september 2000, is er veel te weinig gebeurd. De armoede is in veel ontwikkelingslanden gestegen, aldus de ngo’s.