Zijn eerste toespraak hield de premier mede namens Denemarken, Luxemburg, Noorwegen en Zweden. Deze vormen samen met Nederland de enige vijf landen ter wereld die voldoen aan de VN-afspraak om 0,7 procent van het bruto nationaal product aan ontwikkelingssamenwerking te besteden.

Deze norm werd deze week weer bevestigd in het ontwerpakkoord van de VN-top, maar de Verenigde Staten hebben al aangekondigd zich daar niet aan te houden.

De Nederlandse premier spoorde andere landen aan die 0,7 procent ook als uitgangspunt te nemen.

„Elke dag sterven bijna 30.000 kinderen van de honger”, stelde Balkenende. „Tenzij we onze inspanningen versnellen, zullen we onze millenniumdoelstellingen (voor het terugdringen van honger, red.) niet halen in 2015.” Om deze doelstellingen te halen, is „50 of 60 miljard dollar extra” nodig, aldus de premier.

Nederland heeft geleerd beter op de effectiviteit van de hulp te letten. „We concentreren ons op arme landen met een goed bestuur.” Ook let de regering erop of er sprake kan zijn van duurzame armoedebestrijding.

In de toespraak die hij woensdag namens Nederland hield, betrok Balkenende ook andere thema’s, zoals klimaatverandering, internationale samenwerking en normen en waarden. „We leven in een tijd waarin onze gedeelde waarden, zoals vrijheid, gerechtigheid en respect, onder vuur liggen van terroristen. Zijn we in staat de grenzen die ons scheiden te overstijgen in de strijd tegen geweld en terreur”, vroeg hij zich af.

In gesprekken met collega’s was Balkenende gebleken dat men over het algemeen blij was met het bereikte ontwerpakkoord. „Maar overal was toch ook een ongemakkelijk gevoel dat wereldleiders er niet waren uitgekomen. Er is geen alternatief voor de VN”, aldus de premier tegenover de Nederlandse pers.

Ook Balkenende toonde zich, net als premier Bush, een voorstander van het afschaffen van handelsbarrières. „Bush zegt zoiets natuurlijk niet als hij dat niet van plan is. Bij de WTO-onderhandelingen moet blijken of het ervan komt.”