Dat bleek maandag in Apeldoorn uit een onderzoek dat het ministerie van Binnenlandse Zaken in zes gemeenten heeft gehouden. De zes gemeenten, waaronder Apeldoorn, deden mee aan een proef om het gebruik van biometrische gegevens in paspoorten te kunnen testen.

Bij de biometrische gegevens gaat het om persoonsgebonden eigenschappen die fraude met een paspoort veel moeilijker moeten maken. De proef behelsde onderzoek naar het opnemen van een vingerafdruk en een scan van het gezicht.

Volgens de onderzoekers is het nemen van vingerafdrukken vooral bij kleine kinderen en mensen van boven de zestig jaar lastig, zo niet onmogelijk. „Kleine kinderen hebben vaak erg natte vingers, waardoor het nemen van de vingerafdruk mislukt”, aldus een van de onderzoekers maandag bij de presentatie van de bevindingen in Apeldoorn. Ook te droge vingers zijn volgens haar een probleem, vooral bij oudere mensen.

Verder is de scan van het gezicht lastig te realiseren bij jonge kinderen. Ze zitten niet stil als ze gefotografeerd worden, aldus een onderzoekers. Bovendien verandert hun uiterlijk erg snel.

Minister Pechtold (Bestuurlijke Vernieuwing) gaat de problemen aankaarten in de Europese Unie, zei hij maandag in Apeldoorn. „Ik heb zelf een foto gemaakt van mijn dochter en na enige maanden is de gelijkenis al ver te zoeken. Ik neem aan dat meer Europese kinderen dat hebben.”

De minister gaf desgevraagd aan dat bij de invoering van de biometrische paspoorten weinig rekening gehouden wordt met eventuele gewetensbezwaren. „Het lijkt me niet mogelijk gewetensbezwaren te hebben tegen deze biometrische kenmerken”, aldus Pechtold, „maar het blijft natuurlijk wel een keuze een paspoort te hebben. Mensen die gewetensbezwaren hebben, kunnen er altijd voor kiezen alleen het identiteitsbewijs te gebruiken. Dat is verplicht; het paspoort blijft een keuze.” Het identiteitsbewijs is echter niet wereldwijd geldig. Het wordt alleen in 33 Europese landen erkend.

Uit een proef op Schiphol bleek dat de elektronische testdocumenten niet alleen lastig te verifiëren zijn bij kleine kinderen, maar ook dat ze niet sterk genoeg zijn. Op de plaats waar de chip zit, ontstonden in veel gevallen haarscheurtjes. De gebreken moeten verholpen zijn voordat de reisdocumenten met biometrische kenmerken er komen.

Pechtold liet eerder dit jaar al weten dat Nederland die uiterlijk eind augustus volgend jaar invoert. De EU had bepaald dat de gelaatsscan op dat moment in de documenten in de lidstaten moet zijn opgenomen. Met enkele aanpassingen, zoals het stellen van nieuwe eisen aan foto’s, is dat volgens de onderzoekers haalbaar. Wanneer de vingerscan erbij komt, is afhankelijk van de technische specificaties die de Europese Commissie daaraan zal stellen.

De zes gemeenten hebben in een halfjaar tijd ongeveer 14.500 testdocumenten gemaakt waarin een chip, een gezichtsopname en twee vingerafdrukken zijn opgenomen. Mensen konden in ruil voor 10 euro korting op een nieuw paspoort aan het onderzoek meedoen. De proef heeft ruim 3,4 miljoen euro gekost.

Medewerkers van de deelnemende gemeenten klaagden dat van de ambtenaren veel nieuwe deskundigheid wordt vereist. „Van ons wordt verwacht dat we vakfotografen zijn”, zei een woordvoerder van Utrecht.

Pechtold noemde het een fabel dat de nieuwe reisdocumenten er onder druk van de Verenigde Staten komen. „We zijn hier al sinds 1999 mee bezig.” Ook verwacht de minister niet dat bezoekers aan de VS vanuit Nederland vanaf oktober een visum moeten hebben. De VS stelden eerder dat bezoekers zonder visum vanaf komende maand een paspoort met biometrische gegevens moeten hebben.