Mugabe verstevigt zijn greep op Zimbabwe
Zimbabwe heeft dinsdag ingestemd met een omstreden grondwetswijziging die de greep van het regime van president Robert Mugabe op het land verder verstevigt. Het gaat om de radicaalste veranderingen sinds Mugabe in 1980 aan de macht kwam.
Door de constitutionele aanpassingen worden landgoederen van verdreven blanke boeren genationaliseerd. Ook worden het stemrecht en de bewegingsvrijheid van tegenstanders van het regime van de als een despoot regerende Mugabe aan banden gelegd.
De aanname van de wet was geen verrassing, omdat de partij ZANU-PF van de president een vereiste tweederde meerderheid in de volksvertegenwoordiging heeft. Minister van Justitie Patrick Chinamasa zei na afloop van de stemming dat „de cirkel van de Zimbabwaanse oorlog tegen de Britse koloniale overheersing is voltooid.”
Zimbabwe werd in 1980 onafhankelijk van Groot-Brittannië. Veel van oorsprong blanke Britse boeren bleven in het bezit van grote stukken land. Sinds 2000 zijn duizenden boeren met geweld van hun land verdreven door vermeende veteranen van de onafhankelijkheidsoorlog. Zij claimden met steun van de regering dat de blanke boeren het land illegaal hadden verkregen.
De onteigeningen van grond leidden tot luid internationaal protest waardoor Zimbabwe steeds meer geïsoleerd is geraakt. De herverdeling van landbouwgrond heeft er bovendien toe geleid dat de voedselproductie in het land sterk is afgenomen, met grote voedseltekorten tot gevolg. Veel nieuwe eigenaren hebben geen benul van landbouw.
Door de grondwetswijziging kunnen blanke boeren de onteigeningen niet langer bij een Zimbabwaanse rechter aanvechten. Ook verliezen ze hun stemrecht, omdat ze officieel geen Zimbabwaanse burgers zijn. Verder kan hun bewegingsvrijheid aan banden worden gelegd als dat „in het nationaal belang” van Zimbawe is. Die maatregel is ook van toepassing op leden van de oppositie.
Door de grondwetswijziging wordt ook het in 1987 afgeschafte Hogerhuis weer ingevoerd. Ook dat wordt als een poging van Mugabe gezien om de macht van zijn partij uit te breiden. De president mag zelf 16 van de 46 senatoren benoemen. In het Lagerhuis mocht hij eigenhandig al dertig afgevaardigden aanwijzen.
De nieuwe grondwet geeft de regering tevens de bevoegdheid iemand een paspoort te ontzeggen als dit in het landsbelang wordt geacht. Chinamasa zei dat de regeling zal voorkomen dat mensen naar het buitenland gaan en daar voor sancties tegen Zimbabwe pleiten.
De oppositie zegt dat de nieuwe grondwet iedere hoop op een overeenkomst met westerse donorlanden voor broodnodige hulp de grond in boort. Het IMF zal mogelijk op 9 september besluiten Zimbabwe te royeren omdat het in gebreke blijft bij de aflossing van een schuld van 240 miljoen euro. Volgens schattingen van de Verenigde Naties hebben ongeveer 4 miljoen Zimbabwanen dringend voedselhulp nodig.