Dat blijkt uit een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs onder 23 iederwijsscholen in het schooljaar 2004-2005. Het ministerie van Onderwijs bracht de resultaten woensdag naar buiten.

Iederwijs is een vorm van particulier onderwijs waarbij leerlingen zelf aangeven wat ze willen leren en hoe ze les krijgen. Van zeventien onderzochte iederwijsscholen in het basisonderwijs kregen er acht een negatieve beoordeling van de onderwijsinspectie, alle zes bezochte iederwijsscholen in het voortgezet onderwijs waren eveneens onder de maat. Hier gaat het er vooral om dat leraren niet de juiste papieren hebben, aldus de inspectie.

De gemeentelijke leerplichtambtenaar beslist op advies van de inspectie of een school onder de leerplichtwet valt. Volgens een woordvoerder van de onderwijsinspectie is al een aantal iederwijsscholen gesloten nadat de leerplichtambtenaar het negatieve advies van de inspectie had overgenomen.

Volgens bestuurslid M. Schreurs van iederwijs zijn er vier iederwijsscholen in het basisonderwijs dichtgegaan of dragen ze dat stempel niet meer. Iederwijs vindt dat een goede zaak, omdat kwaliteit vooropstaat, niet het aantal scholen. „Daar zijn we alleen maar blij mee.”

De andere vier basisscholen waarover de inspectie niet te spreken was, krijgen nog de kans zich te verbeteren, zegt Schreurs. Ze benadrukt dat iederwijs samen met de onderwijsinspectie de laatste tijd juist druk bezig is geweest om een kwaliteitssysteem op poten te zetten dat verder gaat dan de wettelijke normen voor het particulier onderwijs. Die schrijven voor dat de inspectie moet bekijken of leraren in het particuliere onderwijs bevoegd zijn en of het onderwijs aansluit bij vervolgonderwijs. Ze beoordeelt ook de inrichting van het onderwijs.

CDA-kamerlid De Vries vindt die eisen te summier en te vaag. Hij trok woensdag aan de bel, omdat hij bang is dat de scholen in het nieuwe schooljaar gewoon weer opengaan, ook al is het onderwijs onder de maat. De cijfers van de inspectie vindt hij „schokkend.” Dat juist het voortgezet onderwijs van iederwijs problemen heeft, vindt hij niet verrassend. Daar is het het moeilijkst om genoeg bevoegde leraren te vinden.

In maart noemde De Vries de Iederwijsscholen „veredelde speeltuinen zonder lesaanbod en toetsen.” CDA en VVD riepen minister Van der Hoeven van Onderwijs toen al op om Iederwijs te verbieden nog langer les te geven. Dat kan zij nu niet doen omdat volgens de wet de leerplichtambtenaar het laatste woord heeft over het particulier onderwijs.

Van der Hoeven heeft al beloofd de wet te wijzigen om de eisen voor het particuliere onderwijs aan te scherpen. Voor het zover is zal de inspectie nog meer op de kwaliteit van het particulier onderwijs letten. Van der Hoeven laat de Tweede Kamer deze week nog weten hoe dat precies gaat gebeuren.

Volgens Iederwijs-bestuurslid Schreurs zal de inspectie bekijken of de scholen kerndoelen hanteren. Daarin staat wat een leerling moet weten en kunnen als hij van school gaat. Ook komt er een schoolplan.

Dit is ook onderdeel van het interne kwaliteitssysteem dat Iederwijs gaat hanteren voor het basisonderwijs. Voor het voortgezet onderwijs is die nog niet klaar, omdat de inspectie daar ook nog niet uit is.