De extra aardgasbaten, gevolg van de hoge olieprijs, komen terecht in het zogeheten FES-fonds. Daaruit worden investeringen in wegen, bruggen, milieu, onderwijs en dergelijke betaald.

Het kabinet is van plan uit dit fonds 400 miljoen extra beschikbaar te stellen voor duurzame energie. Honderd miljoen gaat naar verbetering van de luchtkwaliteit. Voor de bouw van scholen voor het praktijkonderwijs komt 300 miljoen extra beschikbaar. Voor het beroepsonderwijs wordt 100 miljoen meer uitgetrokken. Voor de monumentenzorg komt eenzelfde bedrag beschikbaar, zoals eerder uitlekte. Minister Hoogervorst van Volksgezondheid kondigde donderdag al aan dat hij 130 miljoen wil uittrekken voor onderzoek naar nieuwe medicijnen.

Naast de aardgasbatenmeevaller heeft het kabinet ook flinke meevallers door hogere belastinginkomsten. Die zijn het gevolg van de aantrekkende economie. Circa 1 miljard van dat geld wil het kabinet gebruiken voor lastenverlichting en koopkrachtreparatie. Hoe dat bedrag wordt verdeeld, is nog niet duidelijk. Wel is al bekend dat er 100 miljoen meer komt voor de kinderopvang en dat 100 miljoen wordt gebruikt om volgend jaar de benzineaccijns te bevriezen.

Over de 100 miljoen extra voor de kinderopvang is volgens minister De Geus van Sociale Zaken donderdag formeel nog geen besluit gevallen. Wel zouden zijn collega’s er positief tegenover staan. Met deze maatregel wil het kabinet vooral de middeninkomens tegemoetkomen.

Voor veel gezinnen is de kinderopvang te duur geworden sinds op 1 januari een nieuwe wet van kracht werd. Daarin staat dat ouders, werkgevers en overheid ieder eenderde van de kosten van kinderopvang moeten betalen. De bijdrage van werkgevers is echter niet verplicht. Veel bedrijven betalen dan ook niet of minder dan eenderde. Het kabinet heeft eerder gedreigd de bijdrage voor werkgevers verplicht te stellen als daar geen verbetering in komt. Op dit moment is dat echter nog niet aan de orde, aldus De Geus.

De CDA’er zei donderdag dat de 100 miljoen euro extra een tegemoetkoming vormt van 100 tot enkele honderden euro’s per jaar voor de midden- en hogere inkomens. Hij hoopt dat het „steuntje in de rug” voor veel mensen de doorslag geeft om een baan te aanvaarden of om langer te gaan werken.

De Tweede-Kamerfracties van CDA en D66 hadden eerder al op extra geld voor kinderopvang aangedrongen, evenals de vakcentrale FNV. Daarbij werden bedragen van 150 tot 200 miljoen genoemd. Maar volgens De Geus kan het kabinet ook met 100 miljoen „doen wat nodig is.”

CDA en D66 reageren terughoudend. Ze willen het voorstel van het kabinet eerst bestuderen. D66-kamerlid Bakker vindt dat er naast extra geld ook een verplichte werkgeversbijdrage moet komen voor kinderopvang. „Als het kabinet daar niet mee komt, moeten we het maar in de Kamer regelen.”