Hun demonstraties tegen de nog maar twee weken verwijderde ontruiming blijken niet te werken. Sommige tegenstanders proberen nu een opstand te ontketenen onder de militairen die de joodse kolonisten straks uit hun nederzettingen zullen moeten wegdragen.

Het leger zegt zich niet overdreven bezorgd te maken over de campagne, maar neemt voor alle zekerheid wel preventieve maatregelen. Het niet opvolgen van bevelen wordt onmiddellijk streng gestraft en legereenheden waarvan men vermoedt dat zij in gewetensconflict kunnen raken, krijgen bezoek van psychologen die bijeenkomsten organiseren en commandanten aanmoedigen met hun manschappen over de spanningen rond de opdracht te praten.

Tot nu toe zijn slechts veertig soldaten -een fractie van de 55.000 man veiligheidspersoneel die bij de operatie wordt ingezet- gestraft voor ongehoorzaamheid. Sommigen werden gediskwalificeerd voor leidinggevende functies, anderen kregen enkele weken cel. „Soldaten moeten daar rekening mee houden”, zegt legerwoordvoerster Yael Hartman. „Want één soldaat die een bevel negeert, kan leiden tot meer soldaten - en dat kan leiden tot uiteenvallen van het Israëlische leger.”

Het leger is vaker geconfronteerd geweest met ongehoorzaamheid. Tientallen soldaten hebben geweigerd dienst te doen op de Westoever en in de Gazastrook, omdat ze het niet eens waren met de bezetting van de Palestijnse gebieden. Hun handelwijze werd als gevaarlijk en zelfs verraderlijk veroordeeld door hardliners, van wie sommigen nu zelf tot ongehoorzaamheid oproepen.

De tegenstanders van de ontruiming zijn onderling verdeeld over hun strategie. Er zijn rabbijnen die hebben opgeroepen tot massale ongehoorzaamheid. Een van hen waarschuwde soldaten zelfs dat zij akelige ziekten en ongelukken over zich afroepen als ze aan de ontruiming meewerken. Andere kolonistenleiders vinden dat soldaten, ook al zijn zij tegen de ontruiming, moeten doen wat hun gezegd wordt.

Parlementariër Benny Elan uit het kamp van de hardliners zegt dat hij ertegen is om een opstand te organiseren, maar hoopt dat een „kritische massa” van de soldaten uit zichzelf zal weigeren aan de ontruiming mee te doen. „Ik geloof dat duizenden, op het kritieke moment dat zij vaders en moeders zoals hun eigen vaders en moeders uit hun huizen gezet zien worden, zullen weigeren aan dit smerige spel mee te doen.”

Legerleiders denken dat het wel zal meevallen. Mocht er toch een golf van ongehoorzaamheid komen, dan zijn er nog genoeg soldaten achter de hand om de klus te klaren, zeggen zij. „Er is geen echte bedreiging voor het moreel of de integriteit of een echt gevaar voor het leger”, zegt oud-legerleider Amnon Lipkin-Shahak.

Een probleem is dat religieuze nationalisten de afgelopen tijd een steeds prominentere rol zijn gaan spelen in het leger en dat er een groep van soldaten is die hun tijd verdelen tussen het leger en het religieuze seminarie, wat de vraag opwerpt wie zij straks zullen gehoorzamen, hun legercommandant of hun rabbijn.

Met straffen en psychologische bijstand probeert het leger de soldaten in het gareel te houden. In juni werd Avi Bieber, een in de VS geboren militair, tot 56 dagen celstraf veroordeeld omdat hij had geweigerd mee te doen aan de sloop van lege gebouwen in Gaza die door kolonisten zouden kunnen worden gebruikt als basis voor het verzet tegen de ontruiming.

Sommige soldaten zeggen ertegen op te zien huilende moeders en kinderen uit hun huizen te moeten slepen, anderen zeggen dat de ontruiming niet strookt met hun persoonlijke opvattingen. Maar de meesten zeggen desondanks hun commandanten te zullen gehoorzamen. Moti Vaknin, een luchtmachtsergeant die is ingedeeld bij het evacuatieteam, zegt dat hij de ontruiming afwijst als een capitulatie voor Palestijnse terreur. Hij komt uit een religieus nest en is bang dat hij straks tegenover mensen komt te staan die hij kent omdat hij bestellingen bij hen heeft afgeleverd voor het cateringbedrijf van zijn vader. Maar hij zou nooit een militair bevel kunnen weigeren, zegt hij, en hij vreest dat massale ongehoorzaamheid onherstelbare schade zal toebrengen aan het leger. „Ik denk dat de ontruiming het land vernietigt, maar ik wil er niet aan meewerken om ook nog het leger af te breken.”

Bij een recente demonstratie tegen de ontruiming in de Israëlische plaats Sderot bleken de betogers er op het punt van gehoorzaamheid ook verschillende standpunten op na te houden. „Ik weet zeker dat ik, als ik niet hier was maar in het leger, zou weigeren bevelen op te volgen”, zei de 23-arige Menachem Hovkin, die onlangs is afgezwaaid als legerkok. De ontruiming „gaat in tegen alles waar we voor staan, het gaat tegen alles in.”

Amir Wasker (22), die enkele maanden geleden ook nog in dienst zat, was het daar volstrekt niet mee eens. „Het zal het leger vernietigen. Zodra we er maar over praten is het gevaarlijk.”