De zware klok van de grote parochiekerk in Budel slaat negen keer. Duiven koeren hun ochtendlied. Langzaam ontwaakt de Brabantse grensgemeente. Hondenbezitters haasten zich hun huisdier uit te laten.

Het pleintje bij de grote rooms-katholieke kerk ligt er verlaten bij. Waterige zonnestralen glijden over de graven naast het monumentale gebouw. Op bijna iedere steen staat ”In pace Christi” gebeiteld.

In de tuin van parochiecentrum De Goede Herder zijn vier oudere mannen aan het werk. Aan de koffietafel in de keuken van de voormalige pastorie komen even later de tongen los. Over het verschil tussen protestanten en rooms-katholieken; Duitse soldaten die er met de knapste meisjes uit Budel vandoor gingen; gemengde huwelijken tussen Nederlandse mannen en Belgische vrouwen; spannende smokkeltochten in lang vervlogen tijden en verschillende dialecten in de gemeente Cranendonck, met de kernen Budel, Budel-Dorplein, Budel-Schoot en Soerendonk.

„De pastoor woont hier niet meer”, glimlacht een van de mannen. „Hij is verhuisd naar België. De huizen zijn daar goedkoper. Mij is verteld dat in onze buurgemeente Hamont inmiddels 30 procent van de bevolking uit Nederlanders bestaat.”

Zelf heeft de vrijwilliger van het parochiecentrum er geen behoefte aan een huis over de grens te kopen. „Ik ga wel in België tanken, want de benzine is er goedkoper.”

„Iedereen tankt in België”, beaamt zijn buurman. „Zelfs de ambtenaren en de agenten halen daar hun benzine. Misschien de burgemeester ook wel; dat zullen we maar niet hardop zeggen.”

Er is niet alleen veel grensverkeer tussen Hamont en Budel, de bewoners van de twee buurgemeenten spreken ook hetzelfde dialect. „Alleen als je goed luistert, kun je verschillen horen”, zegt een van de tuinmannen. „We zijn closer met de mensen uit Hamont dan met die uit onze Nederlandse buurgemeenten. Dat was tijdens de Eerste Wereldoorlog wel een probleem. De Duitsers bezetten België en spanden daarom een elektrische schokdraad langs de grens bij Hamont.”

De Belgisch-Nederlandse contacten zijn ook na de twee wereldoorlogen goed gebleven. De vrijwilliger wijst naar zijn drie collega’s. „Hij is met een Belgische getrouwd en zijn buurman heeft een Belgische moeder. Die daar is geboren en getogen in Budel en ik ben import. Dan ben je geen echte Budelander, hè.”

De mannen zijn het er met elkaar over eens dat de inwoners van de grensgemeente niemand vijandig gezind zijn. „We zijn een gastvrij volk en hebben zelden onenigheid gehad met de Belgen of de Duitsers. Budel is een smeltkroes van culturen. We hebben hier zelfs hervormden in de gemeenteraad gehad. Er is nog steeds een hervormde kerk in Budel.”

De twee kerken staan dicht tegen het winkelcentrum aan. Op de parkeerplaats van de Albert Heijn zijn de Belgische kentekens in de meerderheid. Makelaardij Van de Straalen biedt woningen in Budel én Hamont aan. Een „rustig gelegen vrijstaande bungalow” in deze laatste gemeente kost 249.000 euro.

Via de Willem II-weg en de Grensweg komt Hamont in zicht. Café De Grenspost verkoopt geen Budels bier meer. Een bordje ”Te koop” siert het verwaarloosde pand. Ook het eerste huis over de grens staat leeg. Een Nederlandse makelaar heeft de woning in de verkoop.

Markeert een omhoogstaande slagboom de grens? Een eenzame fietser passeert het versleten object. „Dit is de grens”, knikt de 44-jarige Gysen Michel. Waar hij vandaan komt? „Ik woon in Hamont en heb net boodschappen gedaan in Budel. Er zijn daar veel meer winkels.”

Hij wijst naar de Belgische kant. Niet al te hoog boven de weg hangen elektriciteitsdraden. „Je hebt gelijk een ander zicht als je de grens over gaat. Bovendien rijden de Belgen veel harder. Nederlanders houden zich meer aan de snelheid.”

Michel werkte jarenlang in het Nederlandse Steensel bij een wasserij. Hij trekt een spijtig gezicht. „Ik heb zelf ontslag moeten nemen, want het was niet meer op te brengen vanwege dubbele belastingen. Grensarbeiders zijn daar de dupe van. Ik had een prachtige baan.”