Christenen in China. Hun aantal wordt geschat op 45 miljoen. Van hen zouden er zo’n 34 miljoen protestant zijn en 11 miljoen rooms-katholiek. Op een bevolking van 1,3 miljard is het een peulenschil, maar op zichzelf bezien een respectabel aantal. Bovendien: de groei is er nog lang niet uit.

Vooral protestantse christenondernemers vormen een steeds krachtigere motor achter die toename, en dat willen ze weten ook. Deze zakenlieden zijn namelijk niet van plan om onder de indruk te raken van christenvijandige partijbonzen. Zelfbewust treden ze de autoriteiten tegemoet, wetend dat hun bedrijf geld in het laatje van de plaatselijke overheidskas brengt.

Een wel heel vrijmoedige opstelling kiest Feng Kai, eigenaar van een restaurantketen die jaarlijks zo’n 975.000 euro winst maakt en meer dan 400 mensen in dienst heeft. Van hen is 80 procent christen. „Het christenzijn maakt wezenlijk deel uit van mijn bedrijfsidentiteit”, vertelde Kai onlangs in de Wall Street Journal.

Wat dat concreet betekent, blijkt als je een van zijn restaurants binnenstapt - die in Shenyang bijvoorbeeld. In het Huaxia-dorpsrestaurant hangen bijbelteksten aan de muur. Obers zingen er tijdens het bedienen geestelijke liederen.

Bij ieder restaurant staat een kerkje waar het personeel voor gebed en bijbelstudie bijeenkomt, dagelijks gedurende zo’n negentig minuten.

Feng is weliswaar lid van de -door de staat en partij gecontroleerde- staatskerk, maar zegt regelmatig geld te doneren aan ondergrondse (niet-geregistreerde) kerken. Verder weigert hij pertinent om het evangelisatie- en zendingswerk op te geven, zoals de autoriteiten van hem eisen.

Iemand die dat ook niet van plan is, is Su Xueling, een christenzakenvrouw uit het stadje Shangshui. Daar had ze tot vorig jaar een goedlopende fabriek voor noedels, die onder de naam ”Gospel-noodles” (Evangelienoedels) op de Chinese markt werden gebracht. Een deel van de winst uit haar bedrijf besteedt ze aan evangelisatieactiviteiten - overigens zeer tegen de zin van de autoriteiten in Shangshui. Maar wie stoot er nu een succesvolle ondernemer voor het hoofd? Toen Su besloot om zich als ondernemer in Shangshui te vestigen, werd ze door de plaatselijke gezagsdragers met alle egards ontvangen. Ze werd zelfs afgevaardigde in het Nationale Volkscongres.

Gebruikmakend van haar positie als ondernemer wist ze drie jaar geleden een vergunning te krijgen voor een vierjarige predikantenopleiding, het Emmanuel Evangelie Seminarie. Dat werd gehuisvest in een opslagloods achter Shu’s noedelfabriek. In het begin sliepen de dertig studenten en hun docenten daar op de betonnen vloer. Toen vorig jaar het instituut moest sluiten, studeerden er 200 studenten. Onder hen bevonden zich opvallend genoeg ook leden van ondergrondse gemeenten.

Shu’s dissidente opstelling bleek ook uit het sterk missionaire karakter van haar opleiding. Dat spreekt bijvoorbeeld uit de tekst op haar naamkaartje: „Verander China in een vliegdekschip vanwaar de verspreiding van het Evangelie plaatsvindt.”

Om plaatselijke bestuurders te vriend te houden, heeft Shu er geen moeite mee hen om te kopen. Ambtenaren trakteert ze op dozen met sigaretten, sterke drank en zelfs op enveloppen met inhoud, soms bestaande uit honderden dollars. Toch greep de politie -op bevel van de autoriteiten- twee keer in. De eerste keer was in 2001, toen studenten werden afgevoerd op verdenking van tot een staatsgevaarlijke sekte te behoren. Shu wist wat haar te doen stond: bevriende partijbonzen vragen om een vriendendienst. Binnen enkele dagen draaide de school weer als vanouds.

Vorig jaar was het opnieuw raak. De zakenvrouw had inmiddels enkele staatsscholen overgenomen van de overheid die deze niet meer kon bekostigen. Om ze als private scholen rendabel te maken, moest er personeel worden ontslagen. Zodra die op straat stonden, zonnen ze op wraak. Shu’s evangelisatiewerk was de stok om de hond te slaan.

Mei vorig jaar deed de politie een inval in haar huis, waar ze onder meer de visitekaartjes met de vliegdekschiptekst aantroffen. De gramzoekers hadden hun werk kennelijk goed gedaan, want al na een week werd Shu’s bedrijf gesloten en werd de vergunning voor het seminarie ingetrokken. De plaatselijke partijsecretaris Zhang Qi beschuldigde haar van „contrarevolutionaire” activiteiten „Het is dat je een afgevaardigde bent voor het Volkscongres”, liet hij weten, „anders had ik je gearresteerd.”

”Gospel-noodles” is inmiddels ter ziele, maar Shu heeft de draad alweer opgepakt, zij het op dat andere terrein: het runnen van private scholen. „Docenten en studenten van het dichtgetimmerde seminarie zitten ook niet stil”, verzekert ze. Een groot aantal van hen is volgens haar dienstbaar aan ondergrondse gemeenten in heel China.

Ook restauranthouder Feng weet van geen wijken. Vorig jaar viel de politie ook bij hem binnen en eiste dat de bijbelteksten aan de wanden van zijn restaurant zouden worden verwijderd en dat de obers zouden stoppen met het zingen van christelijke liederen. Feng peinsde er niet over. „Dit geloof is mijn leven en daar komt niemand aan. Bovendien betaal ik als ondernemer veel belasting, dus jullie doen er beter aan om mij in bescherming te nemen.”

Wie Shenyang bezoekt, doet er goed aan om in de buurt van Fengs eetgelegenheid zijn ogen en vooral oren goed de kost te geven.