De VN-gezant voor Afghanistan, Lakhdar Brahimi, dringt aan op de snelle formering van een overgangsregering waaraan alle etnische Afghaanse groeperingen moeten deelnemen. De hoogste VN-afgevaardigde voor Afghanistan is een tegenstander van het van buiten ’parachuteren’ van een tijdelijk bestuur door de Verenigde Naties. Brahimi benadrukte dat als er niet op grote schaal financiële en politieke steun uit het buitenland wordt gegeven, de chaos in Afghanistan nog jaren zal aanhouden. De VN hebben geopperd om Kabul tijdelijk onder rechtstreeks bestuur van de VN te stellen. Op korte termijn zullen VN-hulpverleners Afghanistan ingaan om de humanitaire hulpverlening weer op gang te brengen.

Ook de Pakistaanse president, Pervez Musharraf, pleit ervoor om Kabul te demilitariseren om gevechten om de macht in de stad te voorkomen. Volgens Musharraf moet een vredesmacht van soldaten uit moslimlanden onder VN-vlag voor de stabiliteit zorgen die nodig is voor het formeren van een duurzaam bestuur in Afghanistan. Musharraf stelt een troepenmacht voor uit Pakistan en Turkije. De VS en Rusland hebben de deelname van ook Indonesië en Bangladesh voorgesteld.

De minister van Buitenlandse Zaken van de Noordelijke Alliantie, Abdullah Abdullah, heeft dinsdag de VN uitgenodigd vertegenwoordigers naar Kabul te sturen om mee te werken aan het formeren van een tijdelijke burgerregering. Overigens lijkt er in de verschillende scenario’s die rondgaan over de politieke toekomst van Afghanistan, vooralsnog geen prominente rol weggelegd voor de verjaagde president Burhanuddin Rabbani.

De Franse president Jacques Chirac en de Britse minister van Defensie, Geoff Hoon, beklemtoonden eveneens het belang van een op brede leest geschoeide, multi-etnische regering voor Afghanistan.

Chirac zei dat alle Afghaanse bevolkingsgroepen op basis van proportionaliteit vertegenwoordigd moeten zijn in een overgangsbewind, maar zei niet of dit ook geldt voor de Pathanen, de grootste bevolkingsgroep, waartoe de Taliban behoren.

De Franse president legde er de nadruk op dat de campagne in Afghanistan niet uit het oog mag verliezen dat het doel „de uitroeiing van het terrorisme” is. Hij legde de verklaring af tijdens een bezoek aan Abu Dhabi in de Verenigde Arabische Emiraten. Chirac is later op de dag doorgereisd naar Saudi-Arabië.

Pluralistische regering
Ook Hoon, die zich in het Indiase New Delhi bevond, zei dat het nu van het grootste belang is een pluralistische regering in Kabul te vestigen. Hij voegde hieraan toe dat Groot-Brittannië geen voorstander is van een regering onder leiding van de Noordelijke Alliantie, omdat die niet alle bevolkingsgroepen vertegenwoordigt.

Hoon opperde dat Britse manschappen in Afghanistan kunnen worden ingezet om de situatie op de grond te stabiliseren. Hij noemde het van het grootste belang dat „wij Osama bin Laden en diens naaste medewerkers ruimte in Afghanistan” ontzeggen, „ruimte om zich te bewegen en ruimte om zich te verschuilen.”

Een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken, Zhu Bangzao, pleitte voor een grotere, actievere rol van de VN in Afghanistan, maar trad niet in bijzonderheden. Hij benadrukte dat de soevereiniteit, onafhankelijkheid en territoriale integriteit van Afghanistan moeten worden gerespecteerd. De Noordelijke Alliantie bezit een ambassade in Beijing, maar China schuwt een actieve rol in de internationale coalitie tegen het terrorisme.

Economisch centrum
Met de inname van Kabul heeft de Noordelijke Alliantie zich toegang verschaft tot het belangrijkste economische centrum van Afghanistan. De hoofdstad ligt grotendeels in puin door aanhoudende strijd in de afgelopen jaren. Kabul herbergt circa 1,5 miljoen inwoners. De grootste stad van het land kende vele machthebbers. Veel strijders van de alliantie bestreden elkaar in de jaren negentig onderling om de zeggenschap in Kabul.

Kabul, gelegen in een vallei, heeft een meer dan 3000 jaar oude geschiedenis. De stad is verscheidene malen met de grond gelijk gemaakt en weer opgebouwd. Het was ooit het centrum van de aanhangers van Zoroaster, stichter van een Oud-Perzische godsdienst, maar ook van boeddhisten. De schoonheid van Kabul is veelvuldig aangehaald door belangrijke Perzische en Turkse dichters.

De Durrani, een dynastie van etnische Pathanen en stichters van Afghanistan, maakten Kabul de hoofdstad in 1776. De Britten namen de stad in de negentiende eeuw in, maar ze werden er weer snel uitgedreven.

Onder de laatste koning, Zahir Shah, die nu in ballingschap leeft in Rome, kwam de modernisering van Kabul op gang. Onder zijn bewind steeg het aantal inwoners van Kabul tot meer dan een miljoen. De etnische groepen leefden er vreedzaam samen en huwelijken tussen personen van verschillende bevolkingsgroepen waren gewoon.

Na de communistische coup in 1978 en na de komst van de Russen een jaar later, zette het eerste verval in. De grootste verwoesting van Kabul had plaats na het vertrek van de Russische troepen. De onderling verdeelde moedjahedien streed een bloedige en harde strijd om Kabul, waardoor duizenden mensen werden gedood, veel gebouwen zwaar werden beschadigd of in puin werden geschoten.

De uiteindelijke machthebbers, de Taliban, zorgden met hun fundamentalistische leer ervoor dat de eens cultureel bloeiende stad deels ondergronds moest functioneren. Kabul kent geheime scholen voor meisjes en vrouwen en de armoede onder ”oorlogsweduwen” is schrijnend zichtbaar op straat. Kabul is voor een groot deel een stad van angst geworden.

Nu zijn de intern verdeelde strijders van de Noordelijk Alliantie in de stad, die ze zelf voor een belangrijk deel hebben vernield. Het religieuze centrum van het land en de machtsbasis van de Taliban, de zuidelijke stad Kandahar, is evenwel nog altijd in handen van de fundamentalistische heersers.