De nieuwe wet bepaalt dat alle godsdienstige groeperingen geregistreerd moeten zijn alvorens ze religieus getinte bijeenkomsten mogen beleggen. Ook is het voor zowel buitenlanders als inwoners van Kazachstan verboden om zonder toestemming van de regering evangelisatieactiviteiten te ondernemen. Verder zal religieuze lectuur eerst door de overheid worden gecensureerd. Overtreders van de wet worden beboet of het land uitgezet.

Het besluit is een onderdeel van nieuwe wetgeving die de nationale veiligheid moet waarborgen. Het parlement gaf eind vorige maand zijn goedkeuring, waarna ook president Nazarbayev zijn handtekening zette. Vorige week werd de wet van kracht na publicatie in de landelijke kranten. Met de wet lijkt Kazachstan zich aan te sluiten bij twee andere Centraal-Aziatische republieken, Turkmenistan en Oezbekistan, die soortgelijke wetgeving kennen.

Internationale mensenrechtenorganisaties hebben de wet ernstig bekritiseerd. De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) had voorgesteld het verbod op niet-geregistreerde godsdienstige activiteiten uit de wetgeving te laten. „Helaas is dat niet gedaan”, aldus een woordvoerder van de OVSE-afvaardiging in de Kazachstaanse hoofdstad Alma-Ata. De afdeling mensenrechten van de OVSE bereidt volgens hem in Warschau een gedetailleerd rapport voor waarin de organisatie zich kritisch uitspreekt over de „overdreven beperkende” wet.

Moslims en de Russisch-Orthodoxe Kerk ondersteunen de nieuwe wet echter. „Ik ben er zeker van dat de voorstellen op geen enkele manier de rechten van moslims beperken”, zei Ongar Omerbek, perswoordvoerder van een moslimorganisatie, eerder. Ook de Orthodoxe Kerk in Kazachstan „verwelkomt” de nieuwe wet. „Met deze wet zullen protestantse zendelingen en andere missionarissen niet zo vrij meer zijn in hun activiteiten.”

Kleine godsdienstige groeperingen maken zich ernstige zorgen over de godsdienstvrijheid in het land. Met name de Raad van Baptisten is verontrust, omdat de aangesloten gemeenten in de voormalige Sovjetrepublieken zich uit principe niet laten registreren.

Een kerklid zei vorige week tegen Forum 18 dat gemeenten in Kazachstan de afgelopen maanden vele verzoekschriften hebben ingediend bij president Nazarbayev en bij andere hooggeplaatsten. Ze vroegen daarin de nieuwe wet niet aan te nemen. De gemeenten zijn echter reëel. Zelfs als registratie niet verplicht zou zijn, worden de voorgangers beboet voor het leiden van niet-geregistreerde gemeenschappen.