Ebbers moet zich op 12 oktober bij de gevangenispoort melden. Daarmee is de ontluistering van de voormalige topman van een van Wall Streets lievelingen compleet. Die liefde van financieel analisten en beleggers beleefde eind jaren ’90 een hoogtepunt, toen Ebbers’ telecombedrijf WorldCom een beurswaarde kende van 180 miljard dollar.

Na het uiteenspatten van de internet- en telecomzeepbel aan het begin van deze eeuw kon WorldCom zijn financiële prestaties alleen handhaven met boekhoudkundig kunst- en vliegwerk. Toen de fraude halverwege 2002 niet meer te verhullen bleek, werd duidelijk dat onder leiding van Ebbers WorldCom voor 11 miljard dollar aan malversaties had gepleegd.

De in Edmonton (Canada) geboren Ebbers heeft tot op het laatst volgehouden dat hij niets van de fraude wist. WorldComs financiële topman Scott Sullivan was volgens hem de kwade genius achter de financiële misstanden. Deze verdediging viel in duigen toen Sullivan bekende en als kroongetuige ging fungeren.

In de tweede helft van 2000 begon Sullivan de cijfers te manipuleren, erkende hij, om zo financiële gaten te maskeren en aan eerder uitgesproken winstverwachtingen te voldoen. Onder vier ogen vertelde Sullivan zijn baas herhaaldelijk dat de boekhoudpraktijken niet deugden, waarop Ebbers zijn medewerker telkens aanspoorde „de cijfers te verbeteren.”

Ebbers was niet iemand die zich liet tegenspreken. Medewerkers die hem nee verkochten, riskeerden een publieke vernedering. Verder wilde hij greep houden op zaken. Die controledrang ging zo ver dat hij ’s avonds op het parkeerterrein van het WorldCom-hoofdkantoor in Clinton (Mississippi) naging wie naar huis ging en wie bleef overwerken.

Tegenspraak was ook moeilijk te verwerken voor iemand die bijna twintig jaar successen aaneen reeg. En dat terwijl zijn jeugd niet zo veelbelovend leek. Ebbers had het moeilijk op school, brak voortijdig zijn opleiding af en had baantjes zoals melkboer en uitsmijter. Een oud-leraar schudde de jongeling wakker met de opmerking dat hij eens wat van zijn leven moest maken.

Bij toeval rolde hij in de telecomsector toen hij in 1983 met vrienden geld stak in LDDS, dat was gespecialiseerd in langeafstandstelefonie. Het bedrijfje bracht pas goed geld binnen toen Ebbers een succesvolle strategie bedacht: groeien door kopen. In negentien jaar kocht Ebbers 65 bedrijven op, van klein tot groot.

Met de overname van Advanced Telecommunications in 1992 werd LDDS de op drie na grootste aanbieder van langeafstandstelefonie in de Verenigde Staten. Twee jaar later volgde de overname van IBD WorldCom, dat later de naamgever van het telecomconcern werd.

Ebbers kreeg het imago van iemand die alles wat hij aanraakte in goud veranderde. De overnames volgden elkaar in hoog tempo op, met als hoogtepunt de inlijving in 1998 van concurrent MCI Communications. Het overnamebedrag van 40 miljard dollar was destijds het hoogste uit de geschiedenis.

Een jaar later kwam de eerste barst in het WorldCom-bolwerk. Ebbers had zijn oog laten vallen op branchegenoot Sprint en wilde daar maar liefst 115 miljard dollar in aandelen voor neertellen. Met Sprint zou de wereld veroverd worden. Ebbers stuitte echter op een veto van de Amerikaanse en de Europese kartelautoriteiten, die een te grote marktdominantie van WorldCom vreesden. Het uiteenspatten van de ict-zeepbel zette WorldCom verder onder druk en het boekhoudschandaal bevestigde de ondergang van de voormalige beurslieveling.

Vandaag de dag is WorldCom, na het fraudeschandaal omgedoopt in MCI, overnameprooi geworden. Telecomconcern Verizon nam dit voorjaar het beschadigde erfgoed van Ebbers over. De prijs (8,44 miljard dollar in contanten en aandelen) lag beduidend onder de bedragen die Ebbers gewoon was voor overnames te betalen.