De top, die vooraf werd betiteld als die van de hoop, dreigt nu al te bezwijken onder de torenhoge verwachtingen. Ontwikkelingshulp en klimaat staan hoog op de agenda, maar het gastland temperde dinsdag het optimisme. „Wat Groot-Brittannië zegt, is één ding, maar waar we de rest van de wereld van kunnen overtuigen zal de uitkomst zijn van Gleneagles”, aldus de Britse minister van Financiën, Gordon Brown.

Net als bij andere topontmoetingen valt niet te verwachten dat er tijdens de eigenlijke conferentie, die tot en met vrijdag in het Schotse Edinburgh wordt gehouden, nog veel spijkers met koppen geslagen zullen worden. Het werk is gedaan in het voortraject naar de G-8-top.

Ten aanzien van ontwikkelingshulp en schuldsanering hebben de landen al op belangrijke punten overeenstemming bereikt. Vorige maand besloten ze de schulden van achttien van de armste landen (waaronder veertien Afrikaanse landen) aan het Internationaal Monetair Fonds, de Afrikaanse Ontwikkelingsbank en de Wereldbank kwijt te schelden. Leningen verstrekt door geïndustrialiseerde landen zullen eveneens worden weggestreept en de ontwikkelingshulp aan de arme landen moet worden verdubbeld.

Sceptici waarschuwen evenwel ook voor al te groot optimisme over die akkoorden. Bij de schuldsanering blijven de leningen bij private instellingen buiten beschouwing. Veel landen vallen bovendien buiten de boot door de strenge voorwaarden die er aan schuldsanering zijn verbonden.

Verder zijn rijke landen in het verleden toezeggingen over het opschroeven van de hulp aan ontwikkelingslanden niet altijd nagekomen. De daadwerkelijk verstrekte hulp nam de afgelopen jaren zelfs af.

Op het vlak van het stimuleren van eerlijke handel en het aanpakken van landbouwsubsidies en allerhande protectionistische maatregelen van rijke landen zijn akkoorden nog ver weg. De kans op een doorbraak in het Schotse Gleneagles, dat voor de gelegenheid is omgetoverd in een onneembare vesting, wordt nagenoeg nihil geacht.

Brown: „Ik weet dat ze zullen zeggen dat we meer moeten doen en dat wat we bereiken niet genoeg is.” Groot-Brittannië is echter afhankelijk van wat de anderen willen doen.

Leiders van Afrikaanse landen die sinds maandag bijeen zijn in de Libische havenstad Sirte voor de halfjaarlijkse top van de Afrikaanse Unie, zullen de aangekondigde stappen als onvoldoende beoordelen. Ze namen unaniem een „gemeenschappelijk standpunt” in om de G-8-landen te vragen alle schulden van alle Afrikaanse landen kwijt te schelden. „Alle Afrikaanse landen moeten van deze maatregel (de schuldsanering van de G-8) profiteren.”

Subsidies moeten worden afgeschaft, omdat ze een obstakel vormen voor eerlijke handel en er moet meer geld aan hulp worden besteed.

Het zijn deze punten waar veel van de demonstranten in Edinburgh ook op hameren. Nadat het dinsdag al tot schermutselingen tussen betogers en de oproerpolitie was gekomen, raakten demonstranten ook woensdag weer slaags met de politie.

„Er zijn botsingen met demonstranten geweest toen zij hun kamp in Stirling verlieten. Er werden voorwerpen naar de politie gegooid. Twee mensen zijn gearresteerd, maar niemand raakte gewond”, zei een woordvoerder van de politie. Rond Gleneagles zijn 10.000 agenten zijn op de been.

De politie kwam in actie toen de in het zwart geklede demonstranten, van wie velen hun gezicht hadden bedekt, autoruiten ingooiden, de politie met stenen bekogelden en probeerden de M9, de belangrijkste weg naar Gleneagles, te blokkeren.

De snelweg werd in verband met de ongeregeldheden afgesloten en de politie waarschuwde voor files. De Britse premier Tony Blair, die de top voorzit, was op dat moment inmiddels per helikopter in Gleneagles aangekomen na te zijn teruggekeerd uit Singapore.

De Amerikaanse president George Bush, die woensdag 59 jaar wordt, reisde woensdag van Denemarken naar Edinburgh. Hij kwam dinsdag in Denemarken aan voor een onderhoud met premier Rasmussen en een ontmoeting met koningin Margrethe.

De top begint woensdagavond met een diner van de staats- en regeringsleiders, aangeboden door de Britse koningin Elizabeth. De eerste vergadersessie begint morgen. Dan geven de leiders ook een persconferentie. Vrijdag wordt er verder gesproken en volgt een slotverklaring.