Geboorteaangifte Alexia zonder kandeel
Prins Willem-Alexander toog dinsdag naar het Haagse stadhuis. Toespraken, veel camera’s, beschuit met muisjes en een toast met champagne. Als een prins geboorteaangifte doet, gaat het er wat anders aan toe dan na de geboorte van de gemiddelde Nederlander. Dat de prinselijke vader zelf naar het stadhuis gaat, is echter iets van de laatste decennia.
Prins Willem-Alexander was de eerste Oranje die niet in een paleis maar in het ziekenhuis ter wereld kwam. Dat was op 27 april 1967. Een paar dagen later deed prins Claus aangifte van de geboorte in het gemeentehuis van Utrecht. Tot die tijd kwam de ambtenaar van de burgerlijke stand zelf naar het paleis, meestal in de persoon van de burgemeester of een wethouder. Zo deed prins Hendrik op 1 mei 1909 aangifte van de geboorte van Juliana Louise Emma Marie Wilhelmina op Paleis Noordeinde in Den Haag. In gala-uniform en met ceremonie. De Haagse wethouder H. de Wilde trad op als ambtenaar van de burgerlijke stand.
Bij de geboorteaangifte van een lid van het Koninklijk Huis treden ook altijd twee getuigen op. Bij geboorteaangiftes in het huis van een troonopvolger zijn dat sinds 1938 altijd de minister-president en de vice-voorzitter van de Raad van State. Dinsdag waren daarom premier Balkenende en vice-voorzitter Tjeenk Willink aanwezig. Na de vader tekenden zij de akte van geboorte.
Bij de geboorteaangifte van een prins die niet direct in aanmerking komt voor de troon worden soms andere hoogwaardigheidsbekleders uitgenodigd. Zo waren bij de geboorteaangifte van de oudste zoon van prinses Margriet en mr. Pieter van Vollenhoven, prins Maurits, vice-voorzitter van de Raad van State prof. dr. Beel en luitenant-generaal A. B. Wolff getuigen. De laatste was als opperbevelhebber van de luchtstrijdkrachten chef van de jonge vader.
Sober
Prinses Alexia was er dinsdag niet bij in het Haagse Oude Stadhuis. In het verleden toonde de vader de vorstelijke boreling vaak bij de aangifte aan de ambtenaar en de getuigen. Bij de geboorteaangifte van Wilhelmina en de Oranjes die daarna ter wereld kwamen, gebeurde het in ieder geval zo.
Prins Claus brak hiermee. Noodgedwongen. In het Academisch Ziekenhuis in Utrecht toonde hij samen met de artsen zijn zoon Willem-Alexander aan de getuigen -premier De Jong en dr. Beel, vice-voorzitter van de Raad van State-, daarna reed hij naar het Utrechtse stadhuis om aangifte te doen.
Prins Willem-Alexander deed het in 2003 anders. Hij toonde zijn dochter Amalia al op de geboortedag alleen aan vertegenwoordigers van de pers. Dat gebeurde in het Bronovo-ziekenhuis in Den Haag tijdens een korte persconferentie. Aangifte deed hij een paar dagen later, zonder kind. Zo ging het afgelopen week ook.
Niet alle aangiftes verlopen even vrolijk als die van dinsdag. De geboorteaangifte van het derde kind van prinses Beatrix en prins Claus op 14 oktober 1969 verliep sober. De kleine Constantijn kampte met ademhalingmoeilijkheden. De toestand was zorgelijk. Na een dag of tien was het gevaar gelukkig geweken en kon Nederland echt verheugd zijn.
Kandeel
Tijdens de aangifte van prinses Alexia en ook van Amalia bleef overigens een oude traditie achterwege: het lepelen van een kopje kandeel. Prins Claus en mr. Pieter van Vollenhoven deden dat tijdens de geboorteaangiftes nog enthousiast.
Al in de 16e eeuw was kandeel dé kraamdrank. Kandeel is een drank op basis van brandewijn, suiker en verse eieren, op smaak gebracht met specerijen als nootmuskaat en kaneel. Familieleden en goede vrienden werden in vroegere dagen op deze drank getrakteerd. De pijp kaneel waarmee door de vader de kandeel werd geroerd, moest kracht geven. Prins Willem-Alexander liet het bij een slokje champagne en een hap beschuit met roze muisjes.
Cadeaus horen ook bij een aangifte. Kreeg prins Willem-Alexander een vrolijk gekleurd kunstwerk en een ooievaar -symbool van de stad Den Haag-, prins Claus kreeg bij de aangifte van zijn oudste zoon van de stad Utrecht een zilveren rammelaar. Tot groot plezier van toenmalig premier De Jong rammelde de blijde vader er vrolijk op los.
Wensen
Een geboorteaangifte is ook het moment voor mooie woorden. Burgemeester Deetman toastte dinsdag met de wens dat Alexia „tot zegen van ons volk en van haar directe omgeving moge zijn.” Prins Bernhard -nog herstellend van een ernstige auto-ongeluk- sprak bij de aangifte van de geboorte van prinses Beatrix in 1938 de hoop uit dat het prinsesje niet alleen gelukkig zou maken, doch ook gelukkig zou worden.