Jarenlang functioneerde Van Nieuwenhoven op de achtergrond. Met een korte onderbreking in 1982 zit ze sinds 1981 in het parlement. Ze was vooral bekend als woordvoerder emancipatie, mediabeleid en sociale zekerheid.

Na de verkiezingen van 1998 kandideerde ze zichzelf als voorzitter van het parlement. Dat kon omdat de PvdA (weer) de grootste partij was geworden bij de verkiezingen. Haar plan lukte, naar verluidt tegen de zin in van de toenmalige fractievoorzitter Wallage. Van Nieuwenhoven was de eerste vrouwelijke kamervoorzitter.

De manier waarop ze de vergaderingen van de Kamer leidde was authentiek. Van Nieuwenhoven hield van een goed inhoudelijk debat, maar zodra ze merkte dat kamerleden zichzelf begonnen te herhalen, pakte ze haar collega’s aan. Met haar doordringend stemgeluid, haar Saksisch accent uit Weststellingwerf en haar scherpe tong wist ze de parlementariërs te beteugelen.

Door het kamervoorzitterschap werd Van Nieuwenhoven een bekende Nederlander. Ook in de eigen partij is ze daardoor ongekend populair geworden. Dat bleek uit de plaats die ze op de kandidatenlijst innam. Stond ze in 1998 op nummer 25, deze keer staat ze op nummer 2, na Melkert en voor de vrouwelijke bewindslieden Netelenbos en Vliegenthart.

Als het gaat om de inhoudelijke verdediging van PvdA-beginselen heeft Van Nieuwenhoven zich nooit geprofileerd. Den Uyl was en is haar grote voorbeeld.

Dat zou erop kunnen duiden dat Van Nieuwenhoven de PvdA een ruk naar links wil laten maken, maar gisteren gaf ze nadrukkelijk aan dat ze een „tussenpaus” is. De leden van de PvdA zullen uiteindelijk uit moeten maken met wie ze in de komende jaren als politiek leider verder willen. Ze is daar zelf niet voor beschikbaar.

Van Nieuwenhoven, nu 58, groeide op in een Fries PvdA-gezin. Na de mulo volgde ze een opleiding tot bibliothecaresse.