Zo ook senior fondsmanager Casper Heijsteeg (34), die inmiddels negen jaar in Rusland woont en werkt voor het managementvennootschap Eagle Venture Partners (EVP). „Het zijn voornamelijk de grote bedrijven in de politiek gevoelige olie-, gas- en metaalsector die de laatste tijd in negatieve zin het wereldnieuws halen, zoals Yukos. Wij doen echter voornamelijk zaken met het midden- en kleinbedrijf en dat ligt politiek niet gevoelig. Vooral in de consumentensector is er sprake van een enorme groei, momenteel tussen de 25 en de 50 procent per jaar!”

EVP is een internationaal vennootschap dat in Rusland en Kazachstan vier fondsen van de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBRD) beheert. De grootste aandeelhouder is de Investeringsmaatschappij voor Vlaanderen (GIMV), andere belangrijke aandeelhouders zijn de Rabobank, het Nederlandse vennootschap Corpeq Ventures en het Nederlandse consultingbedrijf EWIC/Larive.

Heijsteeg is de enige niet-Russische medewerker die permanent in Rusland aanwezig is. Hij heeft veel jaren in de regio’s gewerkt, momenteel houdt hij kantoor in Moskou. „Mijn taak is het vinden van de juiste bedrijven om te investeren en juridisch uit te zoeken hoe ze het beste geherstructureerd kunnen worden. Vervolgens houd ik het herstructureringsproces nauwlettend in de gaten. Na een periode van drie tot vijf jaar hopen we dat het bedrijf voldoende is gegroeid en de aandelen flink in waarde zijn vermeerderd, zodat we ze weer kunnen verkopen.”

Verreweg de grootste branche waarin EVP heeft geïnvesteerd is de voedings- en dranksector (44 procent van het totaal). Andere belangrijke doelen zijn producenten van verpakkingsmaterialen, verzorgingsproducten, bouwmaterialen, de installatiesector en de telecom. Een van de succesvolste recente projecten is Kalina (verzorgingsproducten), dat vorig jaar op de Russische beurzen RTS en Micex werd geïntroduceerd. Andere zijn Metran (druk- en stromingsmeters), dat werd verkocht aan het Amerikaanse Emerson, en UKPF (kippenhouderij in Kazakstan), dat aan een lokale groep werd verkocht.

Door zijn werk in Russische steden zoals Jekaterinenburg (Oeral) en Voronezj (Zwarte Aarde) heeft Heijsteeg als geen ander het klappen van de Russische ondernemerszweep leren kennen. Hij constateert een groot verschil tussen het ondernemingsklimaat in Rusland en in Nederland. „Het opbouwen en onderhouden van persoonlijke relaties is hier cruciaal. Aanvankelijk is er sprake van een muur, maar als je een goed contact legt met een bedrijf en ze in jou als persoon geloven, dan is vervolgens de deal feitelijk al gedaan.”

Ook zijn er volgens Heijsteeg met het zakendoen in Rusland nog steeds meer risico’s verbonden dan in West-Europa. „Zo is het rechtssysteem in Rusland vrij zwak. Bovendien moet je er altijd rekening mee houden dat je partner de rechter kan omkopen, dus je kunt nooit vertrouwen op een eerlijke uitkomst van een rechtszaak. Daarom stelt de EVP de meeste contracten niet volgens het Russische recht op, maar volgens het Engelse recht. Als er dan iets misgaat, kan er buiten Rusland worden geprocedeerd. Maar dan heb je wel weer het probleem in hoeverre in Rusland wordt uitgevoerd wat er in Engeland is besloten.”

Ook hier geldt weer dat een goed persoonlijk contact belangrijk is. Volgens Heijsteeg is kennis van de Russische taal en gewoonten hierbij een extra voordeel. „In het begin ben je voor Russen een buitenstaander. Maar door samen veel te doen ontstaat er vriendschap en op het moment dat je tot hun cirkel hoort, ben je ook meteen ”part of the family”. Veel Russen spreken echter niet goed of helemaal geen Engels. Ik denk daarom dat het heel lastig is een dergelijk contact te krijgen wanneer je geen Russisch spreekt. Bovendien zijn Russische tolken wel goed in het letterlijk omzetten van tekst, maar kunnen ze vaak moeilijk de boodschap zelf overbrengen.”

Een ander groot verschil met de zakencultuur in Europa is volgens Heijsteeg de snelheid waarmee deals in Rusland totstandkomen. „Een Rus zit al heel snel op het punt van ja of nee. Hij neemt veel sneller een beslissing omdat hij bepaalde risico’s aanvaardt of denkt dat hij ze op een andere manier kan oplossen als hij erachter komt dat bepaalde dingen niet in orde waren. Maar het wegloopniveau is dus ook snel bereikt, er ziet niets tussen. Je bent daardoor minder tijd kwijt aan onderhandelingen. Dit is soms wel makkelijker. Je weet immers sneller waar je aan toe bent.”

Heijsteegs collega De Wijngaert, die ook al sinds 1996 intensief met Russische zakenlieden samenwerkt, herkent dat. „Russische managers hechten meer belang aan het realiseren van successen op kortere termijn, daar waar ondernemen toch een langetermijninstelling en -visie vereist. Aan de andere kant geeft dit kortetermijndenken ook een zekere dynamiek aan de economie. Met enige overdrijving zou men kunnen stellen dat iedereen hier gedreven is om zo snel mogelijk geld te verdienen. Soms sneller dan de investeerder lief is. Maar gezegd dient te worden dat de ondernemingsgeest aan het verbeteren is. Er is een generatie van zeer goed opgeleide dertigers en veertigers die niet of nauwelijks onder het communistisch systeem hebben gewerkt. De chaotische jaren onder Gorbatsjov en Jeltsin liggen ook reeds een eindje achter ons.”

Heijsteeg begrijpt niet helemaal de aarzeling die vele Nederlandse ondernemers hebben om naar de stap naar Rusland te wagen. „De hoofdstad Moskou is in economisch opzicht veruit de meest dynamische stad van Europa. Als je ziet wat er om je heen wordt gebouwd en geopend aan nieuwe zakencentra, kantoren, hotels, winkels en supermarkten dan heb je echt het gevoel dat het hier gebeurt. Je kunt het een beetje vergelijken met Azië een aantal jaren geleden.”