Vertegenwoordigers van ruim 900 inheemse volken kwamen in een van de grote conferentiezalen van de VN bijeen om collectieve eigendomsrechten en betaling voor medicinale kennis op te eisen.

De wereld heeft nog ongeveer 5000 inheemse volken, met naar schatting 300 miljoen leden. Zij wonen in zeventig landen verspreid over vijf continenten, maar hun lot is steeds hetzelfde, aldus Kenneth Deer van het Noord-Amerikaanse Mohawk-volk. „We zijn allemaal beroofd, onderdrukt en gemarginaliseerd. Wij zijn de armsten van de armen in ieder land.”

De inheemse volken probeerden voor het eerst aandacht voor hun belangen te krijgen in 1923 en wendden zich daarvoor tot de toenmalige Volkenbond, de voorloper van de Verenigde Naties. Chief Deskahe van de Cayuga werd echter niet tot het spreekgestoelte toegelaten. Een jaar later overkwam een vertegenwoordiger van de Nieuw-Zeelandse Maori’s hetzelfde. In 1945, bij de oprichting van de Verenigde Naties, „werden wij eenvoudig overgeslagen”, aldus Deer.

In de jaren ’90 verhieven inheemse volken op tal van conferenties hun stem in de hoop aandacht te krijgen voor problemen op het gebied van het milieu en het behoud van hun culturele erfgoed, waaronder hun taal. Eindelijk, in 2000, stemde de Economische en Sociale Raad van de VN op aanbeveling van de Mensenrechtencommissie in met de oprichting van een Permanent Forum voor Inheemse Vraagstukken. Bezwaren van Amerikaanse en Canadese zijde werden weggestemd.

Het forum begon maandag aan een twee weken durende zitting, de eerste in zijn geschiedenis. De hoge commissaris voor de mensenrechten, Mary Robinson, noemde het feit dat de bijeenkomst plaatsvindt, gezien de enorme problemen waarmee de internationale gemeenschap wordt geconfronteerd, op zich al een succes.

Ondersecretaris-generaal van de VN Louise Frechette riep in herinnering dat de inheemse volken „een verschrikkelijke geschiedenis van onrecht” gemeen hebben. „Inlandse mensen zijn gedood, gemarteld en tot slaaf gemaakt. Politieke rechten, zoals het stemrecht, zijn hun ontzegd. Hun land is ze door verovering en kolonisering, of voor ’nationale’ ontwikkeling, ontnomen.”

De eerste zitting van het permanent forum is gewijd aan een ontwerpresolutie waarin collectieve aanspraken op grondbezit en een rechtvaardige vergoeding voor medicinale kennis worden opgeëist. Volgens inheemse volken worden medicinale planten en kennis door farmaceutische bedrijven gebruikt zonder dat daar enige betaling tegenover staat.