Het schouwspel speelde zich donderdagmiddag buiten af voor de ogen van de havo-leerlingen die op locatie Revius van het Wartburg College in Rotterdam het wiskunde-examen maakten. Het ene been van het meisje veranderde tijdens de stamppartij steeds snel van hoek, het andere bleef lineair uitgestrekt. Dat behoorde echter niet tot de opgaven die de havisten voorgeschoteld kregen. De vragen die ze wél moesten beantwoorden, waren soms knap lastig. „Ik lach niet omdat ik wiskunde goed gedaan heb, maar omdat ik klaar ben met de examens”, roept Dita Verhoef na afloop.

In het lokaal ernaast buigen de vwo’ers zich over biologie. Ook hier een attractie. „Twee negers” komen een poosje staan zingen onder het raam. Iemand -onzichtbaar- zegt er wat van, maar dat is vast geen compliment voor de muzikale kunstuiting, want het gezang gaat over in een scheld- en dreigpartij: „Ik kén jou, man!”

Sommige leerlingen zijn al vroeg klaar met bio. Hun docente filosofie arriveert buiten adem boven aan de trap. „Even vragen… hoe het… met jullie gegaan is.” Hoe „filo” maandag is gemaakt, mag ze nog niet zeggen. „Ik ben in elk geval tijdens het nakijken door alle stadia heengegaan: verbazing, verbijstering, wanhoop, woede. Briljante antwoorden, en soms helemaal geen antwoorden.”

Biologie was volgens Marc Vuijk en René Pals goed te doen. „Eigenlijk hoefde je maar weinig biologische kennis te hebben. Je moest vooral logisch nadenken. Met een beetje algemene ontwikkeling kom je al een heel eind.” „Ha, dat herken ik”, zegt docent drs. J. A. Wolters later. „Dat zeg ik altijd tegen hen. Als ze de stof voor de tentamens goed geleerd hebben, kunnen ze het examen in principe al maken.”

Marc en René misten vragen over celdeling. „Terwijl we daar in de les veel aan gedaan hebben. Dan snap je het eindelijk en dan vragen ze er niet eens wat over. En populatiedynamica ontbrak ook.”

Een proefopstelling over witte klaverblaadjes ontbrak niet. „Lastig”, verzucht Charlene de Vos. Anderen vinden het helemaal „een wazig examen. Een beetje rare vragen; heel globaal. Er kwam heel weinig leerstof aan bod; je moest vooral schema’s interpreteren.”

Dat laatste maakt het moeilijk om het examen voor te bereiden, zegt leraar Wolters. „Er zitten altijd vrij omvangrijke schema’s in het examen. Als je die door hebt, zijn ze soms eenvoudiger dan je op het eerste gezicht zou zeggen. In dit examen waren de vragen over alle schema’s best goed te doen.” Wolters vindt het een evenwichtig examen, iets gemakkelijker dan vorige jaren. Een van de leerlingen vond het -biologisch gezegd- anders maar „beremoeilijk”, meldt een andere docent. Maar zij is een uitzondering, vermoedt Wolters.

Het examen bevatte grote lappen tekst. „Als tweede corrector moet je opgaven van andere scholen nakijken. Aan de namen zie je of er veel allochtone leerlingen bij zijn. Velen van hen hebben duidelijk moeite met begrijpend lezen. Dat is in hun nadeel. Met de kennis van het vak heeft dat niets te maken.”

Met een kleur als vuur komt Saskia Verhoef het lokaal uit waar ze het havo-examen wiskunde maakte. Het was er lekker rustig, maar wel warm. „Redelijk, redelijk”, beoordeelt ze haar prestatie van de achterliggende uren voorzichtig. Het examen was haar laatste. „Een heerlijk gevoel.” Anderen oordelen negatiever. „Een heel moeilijk examen.”

Docent J. A. van Mourik herkent dat beeld niet. „Het was volgens mij best aardig te doen. De helft van de leerlingen was vóór het eindtijdstip vertrokken; dat is ook een aardige indicatie. Het was een evenwichtig examen, mooi over de onderwerpen gespreid en met een heldere vraagstelling. Eerst schrok ik een beetje: Beginnen ze het examen met kansberekenen? Dat vinden veel leerlingen lastig. Ze hoefden de kans echter niet te berekenen, al ging de vraag er wel over.”

Op de locatie Guido de Brès waren zeven vwo’ers donderdagochtend de enigen die examen deden: Grieks. De stilte werd slechts verstoord door het gedruis van passerende treinen. Femmy Paul beoordeelt het examen als „niet moeilijk.” Mathilde de Jong en Marlies Voorwinden houden het op „redelijk.” „De proefvertaling was goed te doen, maar er waren lange vragen met veel verwijzingen naar de teksten bij.”

Van de vwo’ers die op de locatie Revius biologie deden, werd er één dinsdag 18 jaar, een ander woensdag. Beiden hadden woensdag nog iets anders te doen dan hun laatste examens voorbereiden. Ze mochten voor het eerst gaan stemmen.