Het Amerikaanse Hooggerechtshof bepaalde vorig jaar dat de gevangenen op Guantanamo Bay het recht hebben om hun detentie aan te vechten voor een federale Amerikaanse rechtbank. Dat was tegen het zere been van de regering in Washington, die de gedetineerden beschouwde als ’vijandelijke strijders’ die geen toegang mochten hebben tot het Amerikaanse rechtssysteem.

Een federale rechter in de VS bepaalde later ook dat de gevangenen recht hebben op overleg met hun raadsman zonder aanwezigheid van bewakers.

De bemoeienis van advocaten met de zaken van de gedetineerden heeft het afgelopen jaar gezorgd voor veranderingen in onder meer de omstandigheden waaronder de gevangenen op Guantanamo Bay worden vastgehouden. Ook speelde het een rol in de beslissing van de autoriteiten om de meeste verhoren stop te zetten, meldden verscheidene raadsmannen volgens The New York Times.

Tot nu toe is geen enkele gedetineerde door toedoen van een advocaat vrijgekomen, maar veel zaken zitten nu wel in de justitiële molen. Er zijn nu ongeveer driehonderd advocaten die zich bereid hebben verklaard een zaak uit Guantanamo Bay op zich te nemen. Van hen zijn de meesten nog niet naar het detentiecentrum geweest om met hun cliënten te praten. Volgens het Amerikaanse Centrum voor Grondrechten, een pleitbezorger voor de rechten van gedetineerden, duurt het erg lang voordat een advocaat door de ’screening’ komt en toestemming krijgt Guantanamo Bay te bezoeken.