Het congres ging daarmee verder dan een commissie onder leiding van burgemeester Dales van Leeuwarden, die slechts een gekozen kabinetsformateur had bepleit. Het congres wees die variant als onpraktisch en te ingewikkeld af.

De gang van zaken in Groningen betekende een klinkende overwinning voor VVD–aanvoerder Van Aartsen. Die heeft zich de afgelopen tijd steeds sterk gemaakt voor bestuurlijke vernieuwing. Volgens hem is die noodzakelijk om de kloof tussen burger en politiek te dichten.

Van Aartsen toonde zich dan ook opgetogen over het congresbesluit over de gekozen premier. „Dit is nog veel beter dan wat er lag". De VVD–voorman sprak van „een ondersteuning van mijn gezag in de partij".

Van zijn huidige coalitiepartners CDA en D66 kreeg Van Aartsen totaal verschillende reacties. D66–fractievoorzitter Dittrich feliciteerde zijn VVD–collega van harte. Nu zijn er twee partijen die voor de gekozen burgemeester en de gekozen premier zijn. Hij riep de PvdA op „nu ook te gaan vernieuwen".

Van het CDA hoeven de twee vernieuwers het althans wat de gekozen premier betreft niet te hebben. De partij is tegen, meldde de woordvoerder van fractievoorzitter Verhagen. Hij wees erop dat in een meerpartijenstelsel als in Nederland het toch uiterst vreemd zou zijn, als bijvoorbeeld een PvdA–premier zich tegen zijn zin gedwongen zou zien een hem niet gunstig gestemde coalitie te leiden.

Een gekozen minister–president zou passen in een tweepartijstelsel, maar dat is in Nederland nog niet aan de orde. In ons huidige stelsel leidt deze ingreep tot verwarring en een verzwakking van de slagkracht van Nederland, aldus de woordvoerder.

Eerder tijdens het congres leek het helemaal niet vanzelfsprekend dat de vernieuwingsvoorstellen van Van Aartsen en Dales het zouden halen. Veel VVD’ers lieten blijken weinig te voelen voor het overnemen van ideeën die tot voor kort tot het gedachtegoed van D66 werden gerekend.

Toch gaf het congres na felle discussie zijn fiat aan de gekozen burgemeester en het referendum. Partijvoorzitter Van Zanen sprak aan het slot van de tweedaagse bijeenkomst van „een historisch congres".

Ook de meeste andere voorstellen in het door Dales geschreven Liberaal Manifest werden in Groningen overgenomen. Zo kiest de VVD voor een vlaktaks (een uniform belastingtarief voor iedereen) en voor een aanscherping van het grondwetsartikel over de vrijheid van onderwijs.

Slechts een enkel plannetje van Dales sneuvelde, zoals het voorstel om 1 procent van de rijksbegroting voor kunst en cultuur te reserveren. Onder druk van het congres werd „1 procent" veranderd in „een substantieel bedrag".

De VVD–top greep het congres ook aan om de bevolking nogmaals op te roepen woensdag ja te stemmen bij het referendum voor een Europese grondwet. Vice–premier Zalm noemde die grondwet „niet ideaal", maar wel beter dan de huidige situatie. Hij verweet het nee–kamp onjuiste angstbeelden bij de bevolking op te roepen over de gevolgen van een nee–stem.

D66–minister Pechtold, die ook aanwezig was in Groningen, zei eveneens „blij" te zijn met de VVD–voorkeur voor de gekozen minister–president. Volgens hem moeten de leiders van VVD en D66 nu maar eens bekijken of hiervoor steun bestaat bij andere partijen. D66 pleit al sinds zijn oprichting voor de gekozen premier.